عنوان مقاله :
عقلانيت اهداف از ديدگاه نيكلاس رشر
پديد آورندگان :
ساطع ، محسن دانشگاه قم , جوادي ، محسن دانشگاه قم - گروه فلسفه , منفرد ، مهدي دانشگاه قم - گروه فلسفه و كلام اسلامي
كليدواژه :
عقلانيت , عقلانيت اهداف , جهاني بودن , نسبيگرايي , خوداتكايي عقلانيت
چكيده فارسي :
فلسفه رشر دفاع از عقلانيت اهداف در برابر عقلانيت ابزاري است. رشر عدم توجه به جامعيت مفهوم عقلانيت را موجب درك ناقصي از عقلانيت ميداند. عقلانيت عملي علاوه بر جنبه ابزاري، جنبه ارزششناختي دارد كه مناسب بودن اهداف را تعيين ميكند و اين دو مولفه به صورتي منسجم و هماهنگ درهم آميختهاند. رشر شكاف بين واقعيت و ارزش را مهم ميداند و برآن است كه با گام كوتاه بديهيات ميتوان از آن گذر كرد. با غير منطقي دانستن نسبيگرايي و اثبات عقلانيت اهداف و اصول بنيادي عقلانيت به جهاني بودن عقلانيت اصرار ميورزد. وي با معرفي سلسله مراتب هنجاري براي انتخاب يك راه حل عقلاني در يك موقعيت معين، وابسته بودن تصميمهاي عقلاني به محيط پيراموني، نيز نسبيت عقلانيت در لايههاي پاييني را ميپذيريد. در پژوهش حاضر بعضي از اركان نظريه رشر: بهينهسازي، مفهوم آدميت، تعهد وجودي به درك نفس و رابطه واقعيت و ارزش مورد نقد قرار گرفته است.