جنيدنامه، شبيه‌ترين قصه‌ بلندِ عاميانه به ساختارِ طومارهاي نقالي شاهنامه

جنيدنامه يكي از قصه‌هاي بلندِ عاميانه است كه به تقليد از حمزه‌نامه، و به عنوانِ پيش‌درآمدي بر ابومسلم‌نامه به رشته‌ تحرير درآمده است. از اين اثر فقط دو نسخه بر جاي مانده است: يكي به زبان تركي و ديگري به زبان فارسي؛ كه نسخه‌ دستنويس فارسيِ آن متعلق به اواخر حكومت قاجاريه است كه توسط حسين اسماعيلي تصحيح گرديده و در ابتداي كتاب ابومسلم‌نامه به چاپ رسيده است. هرچند جنيدنامه از قصه‌هاي تخيليِ ديني ـ عاشقانه‌ ادبيات عامه به شمار مي‌آيد، ولي نكته‌ مهم و قابل ذكر درباره‌ آن، اين است كه ساختار و زباني نزديك به روايات و طومارهاي نقالي شاهنامه دارد؛ به‌گونه‌اي كه از ميانِ انبوهي از قصه‌هاي عاميانه‌ بلندِ پارسي چون داراب‌نامه، سمك عيار، اسكندرنامه، حمزه‌نامه، ابومسلم‌نامه و ...، شبيه‌ترين قصه به طومارهاي نقالي شاهنامه است. نگارنده در اين مقاله كه از روش توصيفي ـ تحليلي بهره جسته، سعي نموده است تا اين تأثيرپذيريِ جنيدنامهاز طومارهاي نقالي شاهنامه را از منظر ساختار زباني (با تأكيد بر گزاره‌هاي قالبي)، بن‌مايه‌هاي داستاني، الگوبرداري‌هاي داستاني، نَسَب‌تراشي براي شخصيت‌هاي قصه، و الگوبرداري از داستان‌هاي شاهنامه و ساختِ قصه‌هاي جديد ( به روش طومارهاي نقالي) مورد واكاوي و بررسي قرار دهد.