عراق در جستجوي ثبات سياسي: تلاش براي پايه‌گذاري مدل دموكراسي مبتني بر اجماع

هدف پژوهش حاضر شناسايي شيوه‌هاي نيل به ثبات سياسي در كشور عراق بعد از سقوط صدام حسين و بويژه پس از شكست داعش است. روش پژوهش توصيفي- تحليلي و بر مبناي نظريه «دموكراسي مبتني بر اجماع» بوده و يافته‌ها حاكي از آن است كه ضعف هويت ملي و مدني، سيطره فرهنگ عشيره‌اي بر زندگي سياسي و اجتماعي، وابستگي برخي جريان‌ها به قدرت‌هاي خارجي و تمايل اين قدرت‌ها به اعمال نفوذ سياسي در عراق، از دشواري‌هاي نيل به دموكراسي اجماعي و ثبات سياسي در اين كشور است كه در رقابت‌هاي سياسي مي‌تواند محمل خشونت‌هاي قومي و قبيله‌اي گردد. اما با شكست داعش بنيان‌هاي مديريت جامعه قومي و مذهبي عراق از طريق موازنه قواي چندجانبه بين اكراد، شيعيان و اهل تسنن در حال قوام گرفتن است. تداوم انتخابات پارلماني و فعاليت آزادانه و همزيستي مسالمت‌آميز احزاب شيعي، سنّي و كردي، نقش فراحزبي و تساهل‌گرايانه آيت‌الله سيستاني، مجلس به عنوان مهم‌ترين نهاد اجماع‌ساز، قانون اساسي متوازن و مبتني بر سويه‌هاي دموكراتيك و تقسيم نسبي قدرت بين اكراد، شيعيان و اهل تسنن، همه نشانه‌هايي از شكل‌گيري تدريجي يك دموكراسي مبتني بر اجماع است كه بتدريج مرزهاي خشونت و بي‌نظمي را در مي‌نوردد و به ثبات سياسي نزديك مي‌شود.