شكل ‌گيري مفهوم خير عمومي در انديشه علماي دوره مشروطه

هدف پژوهش حاضر بررسي شكل‌گيري مفهوم خير عمومي در انديشه علماي دوره مشروطه است. در اين راستا، و با بهره‌گيري از روش‌ هرمنوتيك كوئنتن اسكينر، نشان داده شد كه مفهوم «خير شريعت» هنجار مرسوم نزد علماي پيشامشروطه بود. علماي طرفدار مشروطه با اجتهاد و بازنگري در مفهوم خير تلاش‌ كردند مفهوم خير عمومي برخاسته از جهان جديد را براساس سنت‌هاي فكري اسلامي مفهوم‌بندي كنند. سيدجمال اسدآبادي با طرح مفهوم «منافع عمومي»، آخوند خراساني و محمدحسين ناييني با طرح مفهوم «امور نوعيه» يا «امور مشتركه» و اسماعيل محلاتي با طرح مفهوم «فوايد عامه»، تفسيري ديني از خير عمومي عرضه كردند. مفهوم جديد از خير، تحولات حوزه عمومي را در چارچوب شريعت به ملت واگذار كرد.