بررسي اثر كويد-19 بر تجارت بين‌الملل: رهيافت شبكه

همه‌گيري كويد-19 با اثرات متعدد بهداشتي، اجتماعي و اقتصادي جامعه بشري را به شدت تحت تأثير قرار داده است. تأثير آن بر تجارت بين‌الملل بسيار زياد بوده؛ به گونه‌اي كه سازمان تجارت جهاني بيان مي‌كند كه همه‌گيري كويد-19 نشان‌دهنده يك اختلال بي سابقه در اقتصاد جهاني و تجارت جهاني است، زيرا توليد و مصرف در سراسر جهان كاهش يافته است . بنابراين گسترش همه‌گيري كويد-19 موجب تغييرات قابل توجهي در حجم و ساختار تجارت بين كشورها گرديده كه ارزيابي و بررسي كمي اين تغييرات حائز اهميت است. از اين‌رو در اين مقاله  به بررسي روابط تجاري بين ايران و ساير كشورها در شبكه تجارت جهاني قبل و پس از همه‌گيري كويد-19 پرداخته شده است. در اين راستا، با استفاده از داده‌هاي 149 كشور طي دو سال 2018 و 2020 و به كار گيري روش شبكه و استفاده از الگوريتم كشف اجتماع ليدن، اجتماعات تجاري شناسايي و سپس با استفاده از شاخص‌هاي مركزيت و تراكم موقعيت و جايگاه كشور در اجتماع تجاري آسيا-آفريقا بررسي شده است. با مقايسه‌ي ساختار شبكه‌ي تجارت طي دو سال 2018 و 2020 نتايج نشان مي‌دهد با همه‌گيري كويد-19 ساختار روابط تجاري و موقعيت اكثر كشورها به ويژه كشور ايران به شدت تحت تأثير قرار گرفته است؛ به گونه‌اي كه شاخص‌هاي مركزيت قدرت، نزديكي، بردار ويژه و شاخص تراكم در سال 2020 در مقايسه با سال 2018 كاهش يافته است كه بيانگر كاهش سهم تجارت، تنزل اهميت و جايگاه كشورها به ويژه كشور ايران است.