سنجش كارايي بيمارستان‌ها با استفاده از روش تحليل پوششي داده‌هاي شبكه‌اي و ارايه الگوي مناسب تخصيص منابع جهت سرمايه‌گذاري‌هاي آينده

زمينه و هدف: بيمارستان‌ها مهمترين جزء نظام سلامت محسوب مي‌شوند و ارزيابي دقيق عملكرد آن‌ها اهميت ويژه‌اي دارد. تاكنون تحقيقات زيادي در زمينه‌ي ارزيابي بيمارستان‌ها با استفاده از مدل‌هاي تحليل پوششي انجام شده اما در اين مطالعات سازمان‌ها مانند يك مجموعه‌ي بسته در نظر گرفته شده و فرايندها و روابط ميان بخش‌هاي آن‌ها ناديده گرفته شده است. در اين مطالعه به سنجش كارايي بيمارستان‌ها با استفاده از تحليل پوششي شبكه‌اي و مقايسه‌ي نتايج آن با تحليل پوششي ساده پرداخته شده است.روش بررسي: روش تحقيق حاضر از نظر هدف، كاربردي و از لحاظ ماهيت، وصيفي پيمايشي است. جامعه پژوهش اين تحقيق كليه بيمارستان‌هاي وابسته به دانشگاه علوم پزشكي مشهد با ظرفيتي بيشتر از صد تختخواب است كه در مجموع دوازده بيمارستان دولتي و چهل و هشت بخش را شامل مي‌شود. براي جمع‌آوري اطلاعات از روش‌هاي مشاهده و مطالعه‌ي اسناد، مدارك و آمار فعاليت‌هاي بيمارستان‌ها استفاده شده است. جهت اعتبارسنجي، با محاسبه‌ي ضريب همبستگي اسپيرمن مشخص شد كه مدل پيشنهادي همبستگي قابل توجه‌ي با مدل تحليل پوششي ساده داشته و اعتبار مدل مورد تاييد است. نرم‌افزارهاي SOLVER DEA و EXCEL براي پياده‌سازي مدل به‌كار گرفته شده است. يافته‌ها: تجزيه و تحليل داده‌ها نشان مي‌دهد كه با درنظرگيري بخش‌هاي داخلي بيمارستان و روابط بين بخش‌ها، تحليل دقيق‌تري از كارايي بيمارستان‌ها صورت مي‌پذيرد و تفكيك بهتري در رتبه‌بندي خواهيم داشت و همچنين واريانس كارايي بيمارستان‌ها در حالت شبكه‌اي (۰/۰۳۴۲) نسبت به حالت ساده (۰/۰۲۴۳) افزايش يافت كه پراكندگي بيشتر و درنتيجه قابليت تفكيك‌پذيري بالاتر مدل شبكه‌اي را نشان مي‌دهد. همچنين با به‌كارگيري مدل تحليل پوششي داده‌هاي شبكه‌اي علاوه بر كارايي كلي، كارايي هر بخش و رتبه‌ي هر بخش در مقايسه با بخش‌هاي مشابه در ساير بيمارستان‌ها مشخص شد. نتيجه‌گيري: چارچوب ارايه شده در اين تحقيق مي‌تواند معيار مناسب‌تري براي سنجش كارايي بيمارستان‌ها و بخش‌هاي داخلي آن‌ها محسوب شود به صورتي كه جايگاه كلي هر بيمارستان نسبت به ساير بيمارستان‌ها مشخص مي‌شود و با تعيين كارايي بخش‌هاي داخلي بيمارستان‌ها اولويت‌بندي مناسبي جهت تخصيص منابع و سرمايه‌گذاري بر بخش‌هاي مختلف در مسير بهبود سازماني ارايه مي‌شود.