تأثير پاندمي COVID-19 بر گردشگري پزشكي در ايران: يك تحليل سري زماني

زمينه و هدف: گردشگري پزشكي به معني سفر با هدف دريافت خدمات بهداشتي درماني در خارج از كشور است. بحران كوويد-۱۹ بر طيف گسترده‌اي از كسب و كارهاي مرتبط با صنعت گردشگري از جمله گردشگري پزشكي تأثير گذاشت و باعث كاهش عرضه و تقاضاي خدمات سلامت در اين بازار شد. اين مطالعه با هدف بررسي تأثير پاندمي كرونا بر گردشگري پزشكي در ايران انجام شد. روش بررسي: اين پژوهش مقطعي در سال ۱۴۰۰ در ايران انجام شد. داده‌هاي مورد استفاده در اين پژوهش از سامانه آواب وزارت بهداشت در بازه زماني سال‌هاي ۹۷ تا شش ماه اول ۱۴۰۰ استخراج گرديد كه شامل داده‌هاي مربوط به تعداد، مبدا و مقصد گردشگر پزشكي، نوع خدمات مورد استفاده، درآمد سرانه به ازاي هر گردشگر پزشكي و درآمد ماهانه‌ي حاصل از گردشگري پزشكي در دو دوره زماني قبل و بعد از شيوع پاندمي كوويد-۱۹ بود. براي تحليل داده‌ها از آزمون‌هاي تي گروه‌هاي مستقل و رگرسيون سري زماني منقطع در نرم‌افزارهاي SPSS و ۱۰ Eviews استفاده شد. يافته‌ها: شيوع كوويد-۱۹ باعث كاهش ۴۲ درصدي در ميانگين ماهانه‌ي تعداد گردشگر پزشكي، كاهش ۴۵ درصدي در درآمد ماهانه‌ي حاصل از گردشگري پزشكي و ۱۰ درصد كاهش در درآمد سرانه به ‌ازاي هر گردشگر شده است(۰/۰۵ P). ورود گردشگر پزشكي از جمهوري آذربايجان، بحرين، عراق و عمان بيش از ۸۰ درصد كاهش داشت و بيشترين كاهش تعداد گردشگر نيز مربوط به شهرهاي اهواز، اروميه، تبريز و شيراز بوده است. در همه‌ي گروه‌هاي تشخيصي به‌جز زنان و زايمان، كاهش تعداد گردشگر پزشكي بين ۵۰ تا ۷۰ درصدي اتفاق افتاده است. روند كاهشي شاخص‌هاي گردشگري پزشكي در سال دوم پاندمي كوويد-۱۹ متوقف شده و به‌صورت روند ثابت ادامه يافته است. نتيجه‌گيري: بحران كوويد-۱۹ بر تعداد گردشگران پزشكي و درآمد حاصل از آن در ايران تأثير منفي داشته است. موفقيت نسبي در مهار كرونا مي‌تواند به بازگشت به وضعيت پيش از پاندمي كمك كند كه نيازمند سياست‌ها و اقدامات حمايتي و اجرايي مناسب از سوي دولت و بازيگران اين صنعت همچون سياست‌هاي تسهيل ورود بيماران، اقدامات بازاريابي، برندسازي و ايجاد تصوير مثبت در نزد مشتريان بالقوه، استفاده از امكانات تله‌مديسين براي انجام مشاوره‌ها و پيگيري و ... است.