جستاري در گونه شناسي شوادان هاي دست كند دزفول

معماري دست‌كند به دليل عدم استفاده از مصالح آزاد، گونه خاصي از معماري بشمار مي‌رود. توجه به معماري زمين پناه كه به معماري دست‌كند نيز شناخته مي‌شود در سال‌هاي اخير از اهميت فراواني برخوردار بوده است. به‌طوري‌كه موجب شده است تا بسياري از ابعاد ناشناخته اين معماري مورد بررسي و كنكاش قرار گيرد. در اين ميان شوادان‌هاي دزفول كه به‌عنوان گونه‌اي بي‌نظير از معماري دست‌كند مسكوني از مدت‌ها مورد توجه محققان قرار داشته است، هيچ‌گاه مورد پژوهشي مستقل و با رويكرد گونه‌بندي معماري شكل يافته قرار نگرفته است. هدف اين پژوهش شناخت و بررسي عوامل مؤثر در گونه‌بندي اين شوادان‌ها است. روش تحقيق توصيفي تحليلي انتخاب شد. براساس مطالعات كتابخانه‌اي به بررسي پيشينه و مباحث تاريخي پرداخته و از طريق برداشت‌هاي ميداني (مشاهده، پرسشنامه و مصاحبه با صاحب‌نظران) شناخت جامعي از شوادان‌ها حاصل شد. سپس با استفاده از روش دلفي و تحليل پرسشنامه‌ها عوامل تأثيرگذار در دسته‌بندي و گونه‌شناسي شوادان‌هاي مورد مطالعه (۳۰ نمونه از شوادان‌هاي به‌جامانده از دوران قاجار تا دوران پهلوي) مشخص شدند. در نهايت مشخص شد كه دو گونه عمده براي شوادان‌ها مي‌توان برشمرد. گونه اول، شوادان‌هاي منفرد و گونه دوم، شوادان‌هاي گسترده هستند. در اين ميان وضعيت اقتصادي اجتماعي ساكنين نقش بسزايي در اين گونه‌بندي داشته است.