معماري تنديس‌گرا بر پايه بينش هندي: وجه تمايز كالبدي باغ‌هاي گوركانيان هند با باغ‌هاي ايراني (نمونه موردي: باغ مقبره تاج محل و همايون)

باغ ايراني يكي از نخستين الگوهاي باغ‌سازي جهان است كه به‌عنوان عنصري مؤثر و همچنين پديده‌اي فرهنگي با ورود به سرزمين‌هاي ديگر مي‌تواند با توجه به شرايط و بستر موجود تغيير كند. ارتباط حكومت گوركانيان با صفويان در ايران و پيوندهاي فرهنگي ميان اين دو، زمينه را براي تأثيرپذيري از فرهنگ و هنر تمدن ايراني به‌خصوص در حوزه معماري فراهم كرده است. باغ‌سازي به شيوه ايراني در هند يكي از مهم‌ترين اين تأثيرات است كه به نظر مي‌رسد بر پايه بينش هندي، كالبد باغ ايراني در هند تغيير يافته است. هدف از اين پژوهش بررسي وجه تمايز كالبدي باغ‌هاي گوركانيان در نسبت با باغ‌هاي ايراني بر پايه بينش هندي است. معروف‌ترين باغ‌هاي دوره گوركانيان آرامگاه‌هاي واقع در باغ‌هاي وسيعي در پايتخت‌هاي دهلي و آگرا بوده است كه از مهم‌ترين آنها باغ مقبره همايون و تاج محل است كه به‌عنوان نمونه موردي براي اين پژوهش انتخاب شده‌اند. مطالعات با استفاده از روش كتابخانه‌اي انجام شده و براي تحليل در نمونه‌هاي مورد مطالعه در حوزه كالبدي باغ از روش تفسيري تاريخي بهره گرفته شده است. در خاتمه، يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد بر پايه بينش هنر هندي، كالبد معماري باغ بايد بياني تنديس‌گرا و مجسمه‌وار داشته باشد؛ به‌گونه‌اي كه در باغ‌ مقبره هندي در دوره گوركانيان همه عناصر كالبدي باغ در آن اعم از آب، گياهان و هندسه نقشي تزييني و نمايشي داشته است و همچنين بناي اصلي (مقبره) به‌ واسطه قرارگرفتن روي سكو و كم‌تراكم بودن درختان در باغ وجه تنديسي و برجسته‌اي دارد كه بر باغ مسلط است.