نگاهي برمباني فرهنگي و اخلاقي محيط‌زيست به‌منظور طراحي تلفيقي محتواي آموزشي و ارائه الگوي مطلوب در نظام آموزش از دور (مطالعه موردي كتاب هديه آسماني دوره ابتدايي)

حفاظت از محيط‌زيست به آحاد جامعه وابسته است و طرز تلقي و نگرش آنان، بر نوع رفتار آن‌ها با محيط‌زيست تأثير مي‌گذارد. امروزه، وخامت بحران‌هاي زيست‌محيطي تا حدي است كه حيات انسان و ساير موجودات بر كره خاكي را به مخاطره انداخته است. به‌طوري كه تبيين و تحليل مباني فلسفي و اخلاق زيست‌محيطي، از ضروريات حفاظت و بهر ه برداري از محيط‌زيست محسوب مي‌گردد. پژوهش حاضر با هدف نگاهي بر مباني فرهنگي و اخلاقي محيط‌زيست به‌منظور طراحي تلفيقي محتواي آموزشي دوره تحصيلي ابتدايي (كتب هديه آسماني) و ارائه الگوي مطلوب در نظام آموزش از دور انجام گرفته شده است. اين پژوهش از لحاظ ماهيت و هدف از نوع كاربردي و از لحاظ روش پژوهش توصيفي (مبتني بر رويكرد پيمايشي) است. جامعه آماري پژوهش، شامل كليه معلمان مقطع ابتدايي شهر تهران در سال تحصيلي 92-93 بوده كه با توجه به حجم 19950 نفري جامعه پژوهش و با استفاده از فرمول كوكران، تعداد 377 نفر از آنان به‌عنوان نمونه، از مناطق 19 گانه شهر تهران و با استفاده از روش نمونه‌گيري خوشه‌اي انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده‌ها، پرسش‌نامه محقق ساخته بود كه روايي صوري و محتوايي پرسش‌نامه با بهره‌گيري از نظرات كارشناسان محيط‌زيست و آموزش‌وپرورش مورد تأييد قرار گرفت و پايايي پرسش‌نامه براساس ضريب آلفاي كرونباخ 83/0 برآورد گرديد. تجزيه‌وتحليل داده‌ها با استفاده از آمار توصيفي (فراواني و درصد، درصد خالص و...) و آمار استنباطي (آزمون t تك نمونه‌اي) و از طريق نرم‌افزار SPSS انجام شد. نتايج پژوهش به لحاظ آماري بيان‌گر آن بود كه بين هنجارهاي فرهنگي و ارايه آموزش‌هاي زيست‌محيطي و ارايه الگوهاي فرهنگي زيست‌محيطي در محتواي كتب درسي (هديه آسماني) و ارتقاء سواد زيست‌محيطي و مطابقت محتواي زيست‌محيطي كتب دوره ابتدايي (هديه آسماني) با آيات مبارك قرآني نقش اديان قبل از اسلام (پيامبران اولوالعزم) در حفاظت از محيط‌زيست رابطه مثبت و معناداري وجود دارد و اين نشان از قابل‌قبول بودن فرضيات دارد؛ بنابراين با توجه به اين‌كه دين اسلام تمام ابعاد زندگي انسان را در برمي‌گيرد، ارزش‌هاي ناشي از دين نيز بايد به‌صورت متوازن در كتاب‌هاي درسي منعكس شود. مراكز علمي و پژوهشي موظفند تا ضمن پرداختن به مباني ارزشي و اعتقادي جامعه، آن نوع (فلسفه، دين و فرهنگ) مرتبط با اخلاق زيست‌محيطي را توسعه دهند كه به حفظ محيط‌زيست كمك كند و راهنماي عقل انسان در تعامل با آن باشند.