ارزيابي ساختار شكل رشد شهري (مورد مطالعه : كلان شهر شيراز)

امروزه به دليل افزايش روزافزون جمعيت شهري، مسأله رشد و توسعۀ كالبدي- فضايي شهرها به امري اجتناب ناپذير مبدل شده است و الگوهاي رشد شهري يكي از مهم ترين عوامل تأثيرگذار بر كيفيت زيست ساكنان يك شهر به شمار مي آيد. توجه به فرم فضايي شهر به‌عنوان ضرورتي اساسي در برنامه‌هاي توسعۀ شهري حاكي از اهميت آن در ابعاد مختلف فرهنگي، اجتماعي و كالبدي شهر دارد. بنابراين بامطالعه و شناخت ساختار شكل رشد شهرها با توجه به‌نظام پيچيده حاكم بر آن مي‌تواند تا حدودي سازوكارها و نيروهاي حاكم بر شكل رشد آن را شناسايي كرد. هدف از اين پژوهش تحليل رشد شهري بر اساس شاخص‌هاي شكل رشد شهري است. روش‌هاي مختلفي براي تحليل رشد شهري در كلان‌شهرها وجود دارد كه در سال‌هاي اخير با توسعۀ فناوري‌هاي مرتبط با ماهواره‌ها داده‌هاي قابل‌توجهي در اختيار برنامه‌ريزان قرار داده است. در اين پژوهش با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي براي يك دورۀ 20 ساله از 1375 تا 1395 رشد شهري كلان‌شهر شيراز بر اساس سنجه‌هاي فضايي شكل رشد شهري مورد كندوكاو قرارگرفته است. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه كلان‌شهر شيراز در دورۀ مورد مطالعه به لحاظ شكلي تغييرات زيادي را در خود داشته است. اين تغييرات در كلاس‌هاي مختلف شهري همچون بناهاي ساخته‌شده، فضاهاي سبز و باغ‌ها، شبكۀ راه و زمين‌هاي باير شهري رخ‌داده است. خروجي‌هاي تحليل كمي تغييرات رشد شهري در كلان‌شهر شيراز حاكي از آن است كه گسستگي و تفرق شهري در همۀ كلاس‌هاي شهري رخ‌داده و در دورۀ مورد مطالعه كلان‌شهر شيراز به سمت تفرق بيش‌تر حركت كرده است. همچنين بعد فراكتال رشد شهري در كلان‌شهر شيراز نيز حاكي از پيچيدگي بيش‌تر در شكل رشد شهري است.