اثر كشت‌ تأخيري بر عملكرد، اجزاي عملكرد و درصد روغن گياه دارويي خارمريم (Silybum marianum) در شرايط نيمه گرمسيري جنوب كرمان

اين پژوهش به منظور بررسي برخي صفات كمي و كيفي خارمريم تحت تأثير تاريخ هاي كشت تأخيري  در سال 1396 در مزرعۀ تحقيقاتي دانشگاه جيرفت انجام گرفت. آزمايش به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. فاكتور اصلي در اين آزمايش شش تاريخ كاشت (10 آبان، 10 آذر، 10 دي، 10 بهمن، 10 اسفند، 10 فروردين) و فاكتور فرعي سه اكوتيپ خارمريم (كاشان، ساري، ملاثاني) در نظر گرفته شد. صفات اندازه‌گيري شده عبارت بودند از: ﺗﻌﺪاد ﮐﺎﭘﯿﺘﻮل در ﺑﻮﺗﻪ، ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﮐﺎﭘﯿﺘﻮل، وزن كل كاپيتول در بوته، ارﺗﻔﺎع ﺑﻮﺗﻪ، وزن ﻫﺰار داﻧﻪ، عملكرد دانه و درصد روغن.  نتايج نشان داد، اثر تاريخ كاشت، اكوتيپ و اثر متقابل آنها بر تمامي صفات مورد مطالعه معني‌دار (P 0.01) بود. تحت تأثير تأخير در كاشت تمام صفات مورد مطالعه به صورت خطي و معني دار(P 0.01, R^2 0.85) كاهش يافتند. بر اساس اين نتايج شيب كاهشي تحت تأثير كشت تأخيري در اكوتيپ هاي مورد بررسي متفاوت بود به طوري كه بيشترين و كمترين مقدار قدر مطلق شيب كاهشي به ترتيب مربوط به اكوتيپ هاي ملاثاني و كاشان مشاهده شد. نتايج نشان داد به ازاي هر 10روز تأخير در كاشت، كاهش عملكرد دانه در اكوتيپ هاي ملاثاني، ساري و كاشان به ترتيب 251/4، 239/1 و 134/6 كيلوگرم درهكتار و كاهش درصد روغن به ترتيب 0/62، 0/31 و 0/58 درصد بود. به‌طور كلي در شرايط نيمه گرمسيري جيرفت تاريخ كاشت بهينه براي خارمريم آبان ماه است. مقايسه بين اكوتيپ ها نيز نشان داد هرچند ملاثاني و ساري بيشترين عملكرد دانه و روغن را در تاريخ كاشت اول نشان دادند اما اكوتيپ ساري از پايداري عملكرد بيشتري برخوردار بود.