استفاده از مدل ارزش-باور-هنجار براي بررسي رفتار حفاظتي مبتني بر مشاركت جامعه ميزبان اكوتوريسم در جنگلهاي زاگرس ( منطقه مورد مطالعه: قلعه گل، لرستان)

سابقه و هدف: اكوتوريسم مفهومي است كه در سال هاي اخير توجهات جهاني را به خود جلب كرده و به طور معمول با مفاهيم مربوط به حفاظت از منابع طبيعي و توسعه روستايي همراه است. مطالعات نشان مي دهد كه اكوتوريسم داراي ظرفيت حفاظت از منابع طبيعي و بهبود معيشت جوامع ميزبان گردشگري است، اما بهره بردن مردم محلي از اين ظرفيت، نيازمند مشاركت آنان در اين فرايند است. بنابراين بايد ابزاري براي تحليل رفتار مشاركتي جامعه ميزبان به عنوان يك رفتار محيطزيستي در حفاظت از اكوسيستم هاي طبيعي به كار گرفت. هدف اين مطالعه بررسي رفتار حفاظتي جامعه ميزبان گردشگري در حفاظت جنگل مبتني بر اكوتوريسم با استفاده از مدل ارزش-باور-هنجار است.مواد و روش ها: براي جمع آوري داده هاي اين تحقيق از پرسش نامه استفاده شد. پرسش نامه بر اساس مدل ارزش-باور-هنجار و با مشورت با گروه متخصصين تهيه گرديد. پس از تاييد روايي و پايايي، داده ها با همراهي افرادي از جامعه ميزبان و به صورت مصاحبه رو در رو با افراد، جمع آوري شدند. تعداد 278 پرسش‌نامه تكميل و در فرآيند تحليل مورد استفاده قرار گرفت. تحليل داده ها براي آمار توصيفي با استفاده از نرم افزار SPSS23 و براي آمار استنباطي (براي بررسي روابط بين متغيرهاي مستقل و وابسته در قالب مدل سازي معادلات ساختاري) با استفاده از نرم افزار Smart Pls انجام شد.يافته ها: مقايسه مقادير به دست آمده‏ي شاخص‏هاي برازش در مدل ارزش-باور- هنجار استرن با مقادير مطلوب نشان مي‏دهد كه اين مقادير در حد استاندارد هستند؛ بنابراين براساس مقادير شاخص‏هاي ارائه شده مي‏توان بيان كرد كه مدل استفاده شده براي بررسي قصد روستاييان ميزبان براي مشاركت در حفاظت از جنگل مبتني بر اكوتوريسم، از برازش مناسبي برخوردار است. هم چنين بر اساس يافته هاي پژوهش، تمامي فرضيات تحقيق در مدل ارزش- باور – هنجار تاييد شدند. نتايج نشان داد كه متغيرهاي تحقيق در اين مدل قادرند كه 71/8 درصد از قصد جامعه ميزبان را براي رفتارهاي حفاظت از جنگل تبيين كنند.نتيجه گيري: نتايج تحقيق نشان داد كه ارزش هاي زيست كره، ارزش هاي نوع دوستانه، احساس مسئوليت و آگاهي از پيامدها بر رفتار مشاركتي جامعه ميزبان براي حفاظت از جنگل تاثير دارد. با توجه به ارتباط و تعامل مردم با منابع طبيعي و نگرش مثبت قوي درباره ارزش منابع طبيعي و احترام به آن در بين مردم، ميتوان از اين موضوع براي تقويت رفتار حفاظت از جنگل بهره گرفته و انجام رفتار حفاظتي را به عنوان يك باور اخلاقي در بين جامعه ميزبان گردشگري برجسته نمود. اين راهكار مي تواند به عنوان يك ابزار حفاظتي براي جنگل هاي زاگرس مورد استفاده قرار گيرد.