واكاوي توسعۀ فضايي روستاهاي نواحي كوهستاني و جلگه‌‌اي (نمونه موردي: روستاهاي بخش بندپي شرقي شهرستان بابل)

آيندۀ سرزميني مناطق روستايي كشور نيازمند طراحي راهبردهايي به‌منظور توسعۀ‌‌ فضايي است كه در هر برنامه‌‌اي راهگشاي حل مسائل روستاها خواهد بود. امروزه مهم‌‌ترين هدف هر كشوري رشد و تعالي همه‌‌جانبۀ‌‌ جوامع انساني است و وجود نابرابري در ابعاد مختلف اقتصادي، اجتماعي، كالبدي و... از نشانه‌‌هاي توسعه‌‌نيافتگي يك كشور محسوب مي‌‌شود. مناطقي كه امروزه توسعه‌‌يافته شناخته مي‌‌شوند، علاوه‌بر اينكه از شاخص‌‌هاي اقتصادي و اجتماعي بالايي برخوردار هستند، بلكه توزيع درآمد و امكانات نيز در اين مناطق عادلانه‌‌تر هستند. برنامۀ توسعه و عمران روستايي براساس الگوهاي مختلف در شهرستان بابل، توفيق مورد انتظار را در رونق اقتصادي و بهبود زندگي روستائيان نداشته و به لحاظ اجتماعي نيز در نهادينه‌كردن مشاركت روستائيان و توانمندسازي آنان موفقيت چنداني كسب نكرده است؛ ازاين‌رو هدف پژوهش حاضر بررسي شاخص‌‌هاي توسعۀ‌‌ روستاهاي كوهستاني و جلگه‌‌اي بخش بندپي شرقي شهرستان بابل بوده و به‌منظور دستيابي به اهداف مورد نظر از دو روش كتابخانه‌‌اي و ميداني استفاده شد. جامعۀ ‌‌آماري تحقيق حاضر روستاهاي بخش بندپي شرقي بابل (4 روستاي كوهستاني و 4 جلگه‌‌اي) است كه با استفاده از فرمول كوكران 210 خانوار به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. به‌منظور سنجش متغيرهاي تحقيق از آزمون‌‌هاي T مستقل و مان‌‌وايتني و تحليل رگرسيون خطي چندگانه استفاده شد. نتايج حاصل از آزمون‌‌هاي مذكور حاكي از آن است كه تفاوت معنادار و 99 درصدي، بين اكثر شاخص‌هاي اقتصادي، كالبدي و اجتماعي در روستاهاي كوهستاني و جلگه‌‌اي ناحيه مورد مطالعه وجود دارد. با بررسي ميزان رضايت مردم از امكانات و زيرساخت‌‌هاي توسعه‌‌يافتگي در روستاها مي‌‌توان اذعان داشت كه مناطق جلگه‌‌اي از سطح توسعه‌‌يافتگي بالاتري نسبت‌به مناطق كوهستاني بخش بندپي‌‌شرقي برخوردار است. نتايج حاصل از تحليل رگرسيون خطي چندگانه نيز نشان مي‌‌دهد كه موقعيت جغرافيايي در توسعۀ فضايي روستاها بسيار موثر است، به نحوي كه براساس ضريب تعديل و ضريب تعيين محاسبه‌شده، مشخص شد كه شاخص‌‌هاي توسعه تا 76 درصد به اصلاح خطوط مواصلاتي، سهولت دسترسي و زيرساخت‌‌هاي توسعه وابسته‌ هستند.