تنوع زيستي كنه‌هاي شكارگر خانواده Phytoseiidae (Acari: Mesostigmata) در منطقه سيستان، ايران

كنه‌هاي خانواده Phytoseiidae از مهمترين دشمنان طبيعي كنه‌هاي آفت و حشرات ريز از جمله تريپس و سفيدبالك روي محصولات كشاورزي و گياهان خودرو هستند. چندين گونه از آنها به عنوان عوامل كنترل بيولوژيك براي كنترل آفات گياهي در محيط‌ هاي باز و گلخانه‌ها در سراسر دنيا استفاده مي‌شوند. به منظور بررسي تنوع زيستي كنه‌هاي خانواده Phytoseiidae منطقه سيستان(جنوب شرقي ايران) در باغ‌هاي انگور (بوم نظام كشاورزي) و درختان گز خودرو (بوم نظام طبيعي)، مطالعه‌اي طي سال 1398 اجرا شد. نمونه‌ها به روش تصادفي و در حجم و فواصل مساوي از درختان انگور و گز سه شهرستان زهك، جزينك و نيمروز در فصول مختلف سال به دست آمد. در اين بررسي، 193 نمونه شامل هشت گونه متعلق به چهار جنس جمع‌آوري و شناسايي شدند كه در بين آنها يك گونه براي دنيا و هشت گونه براي نخستين بار از استان سيستان و بلوچستان گزارش شدند. شاخص‌هاي تنوع زيستي بر مبناي فراواني گونه‌ها، با استفاده از فرمول‌هاي متداول و نرم‌افزار Ecological Methodology برآورد و با نرم‌افزار SAS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه گونه‌هاي (36 درصد) Neoseiulus barkeri، (17 درصد) paspalivorua Neoseiulus و (16 درصد) Amblyseius rademacheri به ترتيب بيشترين فراواني نسبي را در باغ‌هاي انگور و گونه‌ي Paragigagnathus sistaniensis بيشترين فراواني (77 درصد) را روي درختان گز داشتند. نتايج تجزيه واريانس بيانگر آن است كه عامل فصل و همچنين اثر متقابل بين فصل و زيستگاه اختلاف معني‌داري نداشته، اما مقدار شاخص‌هاي تنوع در دو زيستگاه‌ مورد مطالعه (انگور و گز) تفاوت معني‌داري نشان مي‌دهد.بر اين اساس تاكستان ها بيشترين مقدار غناي گونه اي مارگالف (0.95) و شانون وينر (1.70) و گز كمترين مقدار غناي گونه اي مارگالف (0.34) و شانون وينر (0.61) را داشتند. همچنين با توجه به داده هاي به دست آمده، تفاوت معني داري نيز بين مقادير به دست آمده براي شاخص هاي تنوع زيستي در سه رويشگاه انتخابي وجود داشت، به طوري كه بيشترين ميزان غناي گونه اي و شاخص تنوع به ترتيب براي شهرستان هاي زهك (0.78 و 1.36) و جزينك (0.76 و0.33) برآورد شد و منطقه ي نيمروز داراي كمترين تنوع (0.78) و در نتيجه ميزان كمتري از شاخص يكنواختي (0.70) بود.