رديابي و تعيين پراكنش ويروس كوتولگي زرد جو در تعدادي از مزارع غلات استان همدان

بيماري كوتولگي زرد جو، يكي از شايع‌ترين و از نظر اقتصادي مهم‌ترين بيماري‌هاي ويروسي غلات است كه عامل آن ويروس كوتولگي زرد جو (Barley yellow dwarf virus, BYDV) و متعلق به خانواده لوتئوويريده مي‌باشد. اين بيماري مي‌تواند منجر به كاهش عملكرد ۸۰ درصدي در گندم شود. اين ويروس در اكثر نقاط ايران پراكنش دارد. جهت رديابي و شناسايي اين ويروس، نمونه‌برداري از گياهان گندم و جو داراي علائم زردي و كوتولگي از مزارع شهرستان‌هاي ملاير، نهاوند و تويسركان در طول فصل رشد سال‌هاي ۱۴۰۰ ۱۳۹۹ به عمل آمد. آزمون اليزاي غير مستقيم با استفاده از آنتي بادي اختصاصي BYDV PAV انجام شد. نتايج آزمون اليزا نشان داد كه ۸۰٪ نمونه‌هاي شهرستان ملاير، ۹۰٪ نمونه‌هاي شهرستان نهاوند و۸۰٪ نمونه‌هاي شهرستان تويسركان آلوده به BYDV بودند. همچنين ، از نمونه‌هاي اليزاي مثبت استخراج آر‌ان‌اي كل و آزمون RT PCR با استفاده از آغازگر‌هاي اختصاصي BYDV PAV كه سويه رايج اين ويروس در اكثر مناطق كشور مي‌باشد انجام شد. بررسي‌ها نشان داد كه اين ويروس در اغلب مناطق نمونه‌برداري شده وجود دارد. جهت تاييد صحت نتايج، نمونه‌‌ي داراي علائم از شهرستان تويسركان براي تعيين ترادف انتخاب شد. جدايه تويسركان بيش از ۹۷٪ با جدايه‌هاي كهنوج، كرج، يزد و اراك شباهت دارد درحالي كه با ساير جدايه‌هاي ايراني اين ويروس شباهت كمي (حدود ۸۵ درصد) دارد.