رمزنويسي ادبي در مكاتبات آزادگان دفاع مقدّس

مكاتبات آزادگان دفاع مقدّس در واقع جزئي از ادبيات اسارتگاهي و گونه اي از ادبيات پايداري و مقاومت به حساب مي آيند. در ايران، ادبيات مقاومت همواره در كنار قيام هاي ظلم‌ستيز از كاوۀ آهنگر گرفته تا تاريخ معاصر در لابه‌لاي صفحات تاريخ پديد آمده است. اين گونه ادبيات از سال 57 و پس از پيروزي انقلاب و بيشتر در زمان جنگ هشت سالۀ ايران و عراق نمود بيشتري پيدا كرد و ادبيات اسارتگاهي نيز به تبع آن از زمان زندان هاي رژيم پهلوي و بعد از آن در اسارتگاه هاي عراق به وجود آمد كه قسمت اعظم ادبيات اسارتگاهي را مكاتبات آزادگان دفاع مقدّس و خانواده هايشان از طريق نامه ها به وجود آورده اند كه گاهي اين مكاتبات به دلايل متعدّد از جمله سانسور و خيانت به زبان رمزي بيان شده اند. نويسندگان اين نوع نامه ها براي بيان موضوعاتي از قبيل: سياست، ذكر نام مسؤلان، درد هجران، انتقال اخبار خانوادگي و اسرار جنگي، عزداري ائمّۀ اطهار(ع) و ذكر نام بسيج و سپاه به وجوه ادبي از قبيل: ضرب المثل، تشبيه، استعارۀ، ايهام و جناس قلب كل تمسّك جسته اند تا در اين ميان، به راحتي مطالب را به طرف مقابل انتقال دهند، در عين حال كه دشمن متوجّه مطالب انتقالي آنان نگردد و از آزار و اذيت احتمالي رژيم بعث و منافقين در امان مانند كه اين ها همه، نشانه اي از كاربردي بودن ادبيات و زبان ادبي است و اين بر خلاف تصوّر بعضي از آنان است كه ادبيات را فقط در تلذّذ معني مي كنند.