سنجش تمايل كشاورزان دشت جيرفت نسبت به كشت محصولات متناسب با منابع آبي: كاربرد تئوري رفتار برنامه‌ريزي شده و مدل اعتقاد سلامت

علي‌رغم تأثير تغيير اقليم و بحران آب در تغيير دامنه جغرافيايي و عملكرد محصولات كشاورزي مطالعات اندكي در مورد عوامل تعيين‌كننده نيت كشاورزان براي تغيير الگوي كشت خود به كاشت محصولات بر اساس منابع آبي انجام شده است. بر اين اساس، اين مطالعه براي ارزيابي تمايل كشاورزان جيرفتي براي پيروي از اين راهكار مؤثر در زمينه كاهش توليد محصولات زراعي با نياز آب زياد انجام شده است. حجم نمونه مورد نياز بر اساس جدول كرجسي و مورگان 393 نفر برآورد شد (جامعه آماري 23713 نفر) كه از طريق نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌اي از بين كشاورزان شاغل اين دشت، در سال 1399 انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده‌هاي تحقيق پرسشنامه محقق ساخته بود كه روايي و پايايي آن مورد تأييد قرار گرفت. نيت كشاورزان در زمينه كشت محصولات بر اساس منابع آبي با استفاده از دو مدل رفتاري، تئوري رفتار برنامه‌ريزي شده و مدل اعتقاد سلامت و از طريق مدل‌سازي معادلات ساختاري مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه تئوري رفتار برنامه‌ريزي شده با دو سازه نگرش و هنجار ذهني 41/7 درصد از واريانس نيت كشاورزان را تبيين مي‌نمايد و همچنين 67/3 درصد از نيت كشاورزان در خصوص انتخاب محصول بر اساس منابع آبي توسط مدل اعتقاد سلامت شامل سازه‌هاي تشويق به عمل، شدت درك شده، مزاياي درك شده، حساسيت درك شده و خودكارآمدي توضيح داده شده است. با وجود اينكه هر دو نظريه به‌طور بالقوه توانايي بالايي در پيش‌بيني نيت كشاورزان داشتند، اما مدل اعتقاد سلامت در اين مطالعه عملكرد بهتري نسبت به تئوري رفتار برنامه‌ريزي شده داشت.