ارزيابي پيامدهاي اجتماعي-اقتصادي تورهاي آموزشي، ترويجي و پژوهشي كشاورزان پيشرو استان البرز: كاربرد مدل كرك پاتريك

تورهاي آموزشي، ترويجي و پژوهشي كشاورزي يكي از روش هاي آموزشي نوآورانه براي انتقال دانش و فناوري هاي نوين به توليدكنندگان محصولات كشاورزي است. اين روش آموزشي مزرعه محور بوده و براي آموزش عملي فناوري هاي نوين به بهره برداران بكار رفته است و داراي جنبه هاي تفريحي و انگيزه بخش مي باشد. در سال هاي 1392-1398 مركز آموزش عالي امام خميني(ره) وزارت جهاد كشاورزي تورهاي آموزشي، ترويجي و پژوهشي را جهت آموزش بهره برداران پيشرو واحدهاي سبزي و صيفي برگزار كرد. ارزشيابي تأثيرات اقتصادي اجتماعي اين برنامه آموزشي، ابزار مناسبي براي تعيين ميزان دستيابي به اهداف، نقاط قوت و ضعف اين برنامه براي توسعه اين برنامه آموزشي بود. براي اين منظور تحقيق حاضر با روش آميخته انجام شد. در بخش كيفي از تحليل محتوا استفاده شد و جامعه آماري شامل مديران و كارشناسان خبره شركت كننده در تورها بود. در بخش كمي نيز از روش پيمايشي استفاده شد و جامعه آماري شامل بهره‌برداران پيشرو شركت كننده در تورها بود (302= N). حجم نمونه از طريق فرمول كوكران تعيين شد ( 100= n). ابزار سنجش در مرحله كمي پرسشنامه محقق ساخته بود كه اعتبار ظاهري به‌وسيله پانل متخصصان در مركز آموزش عالي امام خميني(ره) و سازمان جهاد كشاورزي استان البرز و پايايي آن نيز از طريق محاسبه ضريب كرونباخ آلفا (0/87) تأييد شد. نتايج بخش كيفي نشان داد؛ مهم‌ترين نقاط ضعف تورهاي برگزار شده در حوزه‌هاي: مديريت اجرايي، زمان بندي، ارزشيابي مستمر، زيرساختي و تبليغاتي و مهم‌ترين نقاط مثبت؛ توسعه علمي، توسعه مشاركت و بهبود ارتباطات، توسعه تجارب يادگيري و كارآفريني بود. همچنين نتايج نشان داد كه تورهاي آموزشي در هر چهار سطح مدل ارزشيابي كرك پاتريك (واكنش، يادگيري، رفتار و نتايج) امتياز متوسط به بالا را كسب كرده اند. ميانگين ارزيابي مرحله رفتار و نتايج كه مستلزم به‌كارگيري فناوري هاي آموزش داده شده و روشن شدن نتايج و دستاوردهاي اقتصادي و فني حاصل از اين به‌كارگيري است، با توجه به زمان بر بودن اين تغييرات، اندكي پايين تر از مراحل واكنش و يادگيري بود. همچنين در هر چهار شاخص مدل، ميانگين رتبه اي افرادي كه داراي تحصيلات كشاورزي بودند بالاتر از افرادي بود كه در ساير رشته ها تحصيل‌ كرده بودند ولي تنها در بعد واكنش و رفتار اين اختلاف معنادار و محسوس بود.