جايگاه نماد از منظر آموزه‌هاي اسلامي

فرهنگ يكي از مهم‌ترين، پيچيده‌ترين و پرابهام‌ترين پديده‌هاي حيات اجتماعي انسان است. به منظور غلبه بر اين پيچيدگي، مديريت فرهنگ نيازمند نگاهي همه‌جانبه به لايه‌ها و ابعاد فرهنگ است. نماد به‌مثابه خارجي‌ترين لايه فرهنگ، به دلايل گوناگون معمولاً مورد توجه جدي مطالعات مديريت فرهنگ ـ و به‌ويژه مطالعات اسلامي ـ قرار نمي‌گيرد. اين مقاله با رويكردي «تحليلي» و بررسي اسنادي آموزه‌هاي اسلامي و با تأكيد بر كاركردهاي گوناگون نماد، درصدد تبيين جايگاه مهم نماد در فرهنگ اسلامي است. با مطالعه متون ديني متوجه مي‌شويم برخلاف تصور اوليه، نمادهاي اسلامي در ميان آموزه‌ها كثرتي فراگير دارند. در آموزه‌هاي ديني بر التزام به نمادها دستور اكيد داده شده و تعظيم نماد نشانه تقوا برشمرده شده است. با بهره‌گيري از اين آموزه‌ها، التزام به نماد مي‌تواند به‌مثابه يك ملاك مرزبندي بين خودي و غيرخودي قلمداد گردد. يكي از علل اين موضوع كاركردهاي متنوع نماد (مانند مشخص نمودن هدف، دسته‌بندي، بهبود درك و همبستگي) است