اثر تنظيم‌كننده‌هاي رشد شبه‌هورموني بر رشد و عملكرد دو رقم جديد نخود كابلي در شرايط ديم

تنش خشكي انتهاي فصل يكي از عوامل مهم كاهش‌دهنده عملكرد دانه نخود در كشت ديم مناطق سردسيري و معتدله است. در اين مطالعه به منظور بررسي اثر محلول پاشي با اسيد ساليسيليك، اسيد آسكوربيك و كلريد كلسيم بر تحمل به تنش خشكي انتهاي فصل ارقام جديد اصلاح‌شده نخود، در مركز تحقيقات كشاورزي ديم سرارود كرمانشاه طي سال زراعي 1398-1397 به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. ارقام نخود منصور و عادل و محلول پاشي ها شامل كاربرد انفرادي اسيد ساليسيليك ، اسيد آسكوربيك ، كلريد كلسيم و تركيب دوتايي آنها به همراه محلول پاشي با آب (شاهد) بودند. محلول پاشي اسيد ساليسيليك با غلظت 1.5 ميلي مولار، اسيد آسكوربيك با غلظت10 ميلي مولار و كلريد كلسيم با غلظت 5 ميلي مولار انجام شد. محلول پاشي‌ها در دو مرحله 50درصد گل دهي و 50 درصد غلاف دهي بوته‌ها انجام گرديد. شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، كل ماده خشك و صفات مرتبط با اجزاي عملكرد دانه و عملكرد كمي و كيفي شامل ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعي، تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته، وزن100دانه، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك و درصدپروتئين دانه مورد بررسي قرار گرفت. نتايج آزمايش نشان داد اثر محلول پاشي بر صفات تعداد ساقه فرعي، تعداد دانه در غلاف، وزن100دانه، عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه و عملكرد پروتئين دانه معني دار بود. اثر تركيبات مورد استفاده به صورت انفرادي كمتر از كاربرد تركيبي آنها بود، از لحاظ عملكرد دانه به طور متوسط رقم منصور با 61.87 گرم در متر مربع بر رقم عادل با 51.16 گرم در متر مربع برتري داشت. در بين محلول پاشي ها بيشترين تأثير را بر عملكرد دانه، محلول اسيد ساليسيليك + كلريد كلسيم با 67.99 و كمترين تأثير را تيمار شاهد (آب پاشي به تنهايي) با 45.80 گرم در مترمربع داشت. به طور كلي ببيشترين عملكرد دانه به رقم منصور با محلول اسيد ساليسيليك+ كلريد كلسيم با 71.55 گرم درمترمربع حاصل شد. همچنين بيشترين درصد پروتئين دانه در رقم منصور با 23.12 درصد و كمترين درصدپروتئين دانه در رقم عادل با 20.05 درصد مشاهده شد. با توجه به نتايج به‌دست‌آمده در رقم منصور استفاده از اسيد ساليسيليك به همراه كلريد كلسيم و يا اسيد آسكوربيك و در رقم عادل كاربرد اسيد ساليسيليك به همراه كلريد كلسيم در غلظت هاي مذكور جهت كاهش اثرات نامطلوب تنش خشكي انتهاي فصل بر عملكرد ارقام نخود در شرايط ديم منظقه كرمانشاه مناسب است هرچند كه اين موضوع نياز به مطالعات تكميلي دارد.