تحليل شخصيت، رفتار و اقدامات مسعودميرزا ظل‌السلطان براساس نظريه عقده حقارت آدلر

مسعود ميرزا ظل‌السلطان سال‌ها بر ايالات و شهرهاي مركزي و جنوبي ايران حكومت كرد و بيش از ۳۴ سال نيز حاكم مستقل شهر اصفهان بود. او با وجود اينكه بزرگ‌ترين پسر ناصرالدين‌شاه قاجار بود اما بدان علت كه مادرش شاهزاده نبود و تبار قاجاري نداشت، از ولايت‌عهدي و سلطنت آينده قاجار محروم شد. به‌همين‌ دليل شخصيت و رفتاري متفاوت از ديگر شاهزادگان و مقامات در او شكل گرفت. خودشيفتگي و بدگماني مفرط، زياده‌روي در كسب قدرت و ثروت، قساوت‌قلب و بي‌رحمي نسبت به انسان‌ها و حيوانات، كينه و حسادت نسبت به برادران، افراط در محو برتري ديگران، تخريب بناها و باغ‌هاي تاريخي عصر صفوي، و شبيه‌سازي مدل سلطنت در شهر اصفهان از جمله اعمال و رفتار اين شاهزاده بوده‌است. در اين پژوهش به‌روش توصيفي-تحليلي و با كاربست نظريه عقده حقارت آلفرد آدلر، علل و عواملي كه موجب چنين شخصيت رفتاري با استفاده از منابع اصلي تاريخ دوره قاجار و با طرح اين سؤالات بررسي و تحليل مي‌شود: آيا چنين رفتارها و اقداماتي از جانب ظل‌السلطان به‌علت عقده حقارت وي ناشي از نرسيدن به ولايت‌عهدي و تخت سلطنت، انجام شده‌است؟ آيا وي به‌خاطر برخورداري از عقده برتري‌جويي بر ديگران به چنين اعمال و رفتاري دست يازيده‌است؟ يافته‌هاي اين پژوهش نشان‌مي‌دهد كه محروم شدن ظل‌السلطان از ولايت‌عهدي و تخت سلطنت به‌علت اينكه مادرش نسب والاي قاجاري نداشت، باعث شد تا وي دچار عقده حقارت و به‌دنبال آن عقده برتري‌جويي گرديده و به‌خاطر داشتن همين كمبود، به چنين اعمال و رفتار افراطي مبادرت ورزيده‌است.