موقعيت ژئواستراتژيك كرمانشاهان در جدال ميان مدعيان قدرت در ايران بعد از مرگ نادرشاه (از سال 1160 ه ق تا 1176 ه ق)

ايالت كرمانشاهان در دوره فرمانروايي نادرشاه يكي از مهم‌ترين پايگاه‌هاي سياسي و نظامي شاه افشار براي حمله به كشور عثماني بود. نادرشاه با ساخت قلعه مستحكمي در كرمانشاهان اين پايگاه را بيش‌ازپيش تقويت كرد. همچنين موقعيت جغرافيايي اين ايالت كه در مسير شاهراه ارتباطي خراسان به بغداد و خوزستان به آذربايجان قرار داشت، شرايط ممتازي را براي آن فراهم آورده بود. با مرگ نادر و شروع هرج‌ومرج و ناآرامي در ايران، كرمانشاهان در كانون توجه مدعيان فرمانروايي بر ايران قرار گرفت؛ مدعيان سلطنت بر ايران دست‌يابي به كرمانشاهان را براي پيشبرد اهداف سياسي- نظامي خود ضروري دانسته و در طول زد و خورده‌اي پرشمارشان، همواره براي تصاحب آن مي‌جنگيدند. سؤال اصلي پژوهش حاضر آن است كه موقعيت ژئواستراتژيك كرمانشاهان براي مدعيان سلطنت در ايران چه اهميتي داشت؟ به نظر مي‌رسد ايالت كرمانشاهان به علت وجود قلعه مستحكم و مجهز نظامي آن، هم‌مرزي با سرزمين‌هاي عثماني، قرار داشتن در مسيرهاي ارتباطي مهم و برخورداري از نيروهاي شبه‌نظامي ايلات و عشاير، از اهميت زيادي براي مدعيان سلطنت بر ايران برخوردار بود. اين پژوهش با رويكرد توصيفي- تحليلي و با هدف بررسي علل درگيرهاي متعدد مدعيان سلطنت بر ايران بر سر تصاحب كرمانشاهان، تدوين‌شده است. يافته‌هاي پژوهش بيانگر آن است كه كريم‌خان زند به علت همبستگي‌هاي قومي و قبيلگي با مردم كرمانشاهان، آشنايي با جغرافياي منطقه و تدابير هوشمندانه در استفاده از موقعيت ژئواستراتژيك كرمانشاهان، بيشترين بهره را از امكانات طبيعي و انساني اين ايالت برد و توانست بر ساير مدعيان سلطنت غلبه كند.