تهيه ﻧﻘﺸﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻓﺎزي ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ اﺣﺘﮑﺎر داﻧﺶ در ﺳﺎزﻣﺎن (ﻧﻤﻮﻧﻪ پژوهش: داﻧﺸﮕﺎه ﻟﺮﺳﺘﺎن)

امروزه با توجه به افزايش بحران‌ها و رويدادهاي مخرب در كليه سطوح سازمان‌ها و شركت‌ها، ايجاد انعطاف‌پذيري به اولويت اول بسياري از سازمان‌ها تبديل شده است. از اين‌رو با توجه به اينكه صنعت پتروشيمي جزو صنايعي است كه نسبت به اختلالات بسيار حساس بوده و با تغييرات سريع و فناورانه و عدم قطعيت همراه است، اين پژوهش با هدف بررسي نقش ميانجي‌گري چابكي سازماني در ارتباط بين سرمايه اجتماعي و مديريت دانش بر تاب‌آوري سازمان در شركت پتروشيمي عسلويه انجام شد. روش انجام پژوهش از نظر هدف، كاربردي و از نظر نحوه جمع‌آوري داده‌ها، توصيفي-پيمايشي است. جامعه آماري پژوهش، كاركنان شركت پتروشيمي عسلويه درنظر گرفته شد كه تعداد آنها 430 نفر بوده است. بدين منظور با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي ساده و با استفاده از فرمول كوكران، تعداد 203 نفر به عنوان نمونه آماري انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوري داده‌هاي پژوهش شامل سه پرسشنامه نوناكا و تاگوچي (1998) جهت ارزيابي مديريت دانش، پرسشنامه آل‌اموش و همكاران (2020) جهت ارزيابي سرمايه اجتماعي و چابكي سازماني و پرسشنامه پراياك و همكاران (2018) براي ارزيابي تاب‌آوري سازماني مي‌باشد. روايي صوري پرسشنامه از طريق اظهارنظر 10 نفر از خبرگان دانشگاهي تأييد گرديد. همچنين در ادامه روايي سازه (روايي همگرا و واگرا) براساس معيار ميانگين واريانس استخراج‌شده و پايايي تركيبي بررسي و تأييد شد. براي محاسبه پايايي پرسشنامه‌ها، ضريب آلفاي كرونباخ به كار برده شد (مديريت دانش: 0/802، سرمايه اجتماعي: 0/807، تاب‌آوري سازمان: 0/796، چابكي سازماني: 0/821) و بالاتر بودن تمامي ضرايب از 0/7 نشان‌دهنده آن است كه ابزار اندازه‌گيري استفاده شده پايايي قابل قبولي دارد. براي تجزيه‌وتحليل متغيرهاي جمعيت‌شناختي و آمار توصيفي از نرم‌افزار SPSS و جهت تحليل آمار استنباطي و روش معادلات ساختاري از نرم‌افزار AMOS استفاده شده است. نتايج نشان داد كه بين متغيرهاي سرمايه اجتماعي و مديريت دانش با متغيرهاي چابكي سازماني و تاب‌آوري سازماني رابطه مثبت و معناداري برقرار است. به‌طوري‌كه مقدار آماره t بالاتر از 1/96 در تمامي مسيرها است كه بيان كننده معناداري در سطح 95% مي‌باشد. همچنين نقش ميانجي‌گري چابكي سازماني با تأثير كل 0/643 در مسير بين مديريت دانش و تاب‌آوري سازماني از مسير بين سرمايه اجتماعي و تاب‌آوري سازماني با تأثير كل 0/120 بيشتر است. به‌عبارت‌ديگر، تأثيرگذاري چابكي سازماني در رابطه بين مديريت دانش و تاب‌آوري سازمان بيشتر از رابطه سرمايه اجتماعي و تاب‌آوري سازمان است. براساس نتايج حاصل شده، مي‌توان بيان كرد، يكي از بهترين روش‌هاي مقابله با تغييرات محيطي و رسيدن به يك سازمان تاب‌آور، هدايت سازمان به سمت چابك بودن است. چابكي سازماني نيز نيازمند توانايي و مديريت دانش به عنوان يكي از مهمترين مزيت‌هاي رقابتي و توسعه سرمايه‌هاي اجتماعي براي رسيدن به اهداف سازماني است.