بررسي راهكارهاي افزايش ظرفيت ترابري آبي رودخانه‌‌هاي قابل كشتيراني (مطالعه موردي رودخانه كارون، بهمنشير و‌ اروند)

رود كارون تنها رودخانه قابل كشتيراني در ايران است. سابقه كشتيراني دركارون به قبل از ناصرالدين شاه قاجار برمي گردد. تغييرات آب و هوايي و خشكسالي، ‌برداشت هاي بيشتر از آب رودخانه و كاهش دبي آن، وجود راه آهن و اتوبان هاي جديد به عنوان رقباي اصلي حمل بار از بندرهاي ماهشهر و خرمشهر به اهواز سبب از رونق افتادن ترابري آبي رودخانه اي گشته است. مطالعات اندكي در زمينه ترابري آبي كارون وجود دارد. در اين تحقيق ابتدا بخشي از نتايج آنها به شكل كلي مطرح شده است. سپس بر مبناي پذيرش جديدترين تحقيقات، مهم ترين موانع فيزيكي موجود براي ترابري رودخانه اي شناسايي و راهكارهاي اصلاح آنها با توجه به شرايط روز مطرح شده است. ضمنا علائم كشتيراني موردنياز و وسايل كمكي براي كشتيراني نيز پيشنهاد گرديده‌اند. مطالعات پيشين شامل: مطالعات سازه پردازي ايران (1383) و مطالعات Adabdanan Consulting Engineers (2004) بوده و خصوصاً مطالعات Piesold (2005) كه مبين ضررهاي سنگين ترابري آبي خصوصاً در تناژهاي بالاي باربري ساليانه بوده، بررسي گرديده است. به روزترين مطالعه، بررسي هاي درحال انجام در سازمان آب وبرق‌خوزستان توسط Mansouri Kia (2018) نشان‌مي‌دهد كه ترابري نيمه سنگين (در سناريوي بدبينانه 700 هزارتن و در سناريوي خوشبينانه حدود 2133 هزار تن در سال هدف 1425) همراه با توسعه گردشگري، مي تواند فاقد ضررهاي اقتصادي مطالعات پيشين باشد. سال مبناي محاسبات اقتصادي براي ترابري آبي 1399 است. قبلا زيان هاي مالي سنگين براي ترابري رودخانه اي فرض شده بود. از مهم ترين نتايج تحقيقات اخير زيرسوال بردن اين زيان ها با اصلاح ابعاد شناور طرح است. نتيجه مهم ديگر در تحقيق حاضر، تعيين مشكلات فيزيكي پيش روي ترابري آبي رودخانه اي ايران (بجز رسوب برداري كه در تحقيق ديگري در حال بررسي است) و ارائه راهكارهاي حل آن هاست. با به كارگيري نتايج تحقيق در حل موانع فيزيكي و سرمايه‌گذاري بخش خصوصي (يا ساير راه‌كارهاي تامين مالي)، امكان احياي ترابري آبي دركارون وجود دارد.