بررسي تأثير ويژگي معنايي جانداري و نقش‌هاي موضوعي بر آرايش جمله در بيماران زبان‌پريش فارسي‌زبان

آسيب‌هاي مغزي و زبان‌پريشي ناشي از آن بسيار شايع بوده و شناخت سريع آنها از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. توصيف توانمندي‌هاي گفتار و زبان در بيماران زبان‌پريش، به تشخيص اختلالات مربوطه، ارزيابي و غربالگري آنان كمك مي كند. از اين رو،  به ‌منظور تعيين اختلالات زباني ناشي از آسيب مغزي در بيماران زبان‌پريش و نيز براي نشان دادن تأثير تفاوت‌هاي ساختاري زبان‌ها بر ماهيت علائم زبان‌پريشي اين تحقيق انجام گرفته است. روش بررسي در اين پژوهش از نوع توصيفي- تحليلي است. نمونه‌هاي مورد مطالعه، هفت بيمار آسيب مغزي بودند كه با تشخيص قطعي زبان‌پريشي در مراكز گفتاردرماني تهران تحت درمان بودند. گروه شاهد شامل ده فرد سالم بود كه ازنظر سن، زبان و ميزان تحصيلات با گروه مورد همخواني داشتند. متغير مورد بررسي در اين مطالعه، آرايش جمله و تأثير ويژگي معنايي جانداري و نقش‌هاي موضوعي بر ترتيب قرار گرفتن گروه اسمي در جمله‌هاي بيماران زبان‌پريش بود. آزمون شامل دو بخش شفاهي و كتبي بود. بخش شفاهي آزمون توصيف تصاوير و بخش كتبي آزمون جمله‌هاي به‌هم ريخته بود كه مي‌بايست توسط بيمار مرتب مي‌شد. داده‌هاي به‌دست آمده در دو گروه مورد قضاوت آماري قرار گرفت. در تمامي آزمون‌ها صد‌در‌صد افراد شاهد بدون در نظر گرفتن ويژگي جانداري، براي توصيف تصاوير از توالي كنش‌گر/كنش‌پذير استفاده كردند، اما در مورد بيماران، ويژگي جانداري بر ترتيب قرار گرفتن گروه‌هاي اسمي مؤثر بود و در برخي موارد سبب پيشي گرفتن كنش‌پذير بر كنش‌گر شد. بر اساس داده‌هاي به‌دست آمده به‌ نظر مي‌رسد كه افراد دچار آسيب مغزي علاوه بر استفاده از نقش‌هاي معنايي در تعيين توالي گروه‌هاي اسمي قادر به درك و تشخيص ويژگي معنايي جانداري در گروه‌هاي اسمي نيز بوده و در كنار نقش‌هاي موضوعي از آن به عنوان عاملي مؤثر بر ترتيب قرارگرفتن گروه‌هاي اسمي استفاده مي‌كنند.