تأثير فعاليت‌‌بدني بر شاخص‌هاي متابوليك و آنتروپومتريك در زنان يائسه و غير يائسه

زمينه و هدف: تأثير مفيد فعاليت ‌بدني بر برخي عوامل خطرزا موجب بهبود و ارتقاء شاخص‌هاي متابوليك و فيزيولوژيك افراد شده و شرايطي مانند يائسگي سلامتي زنان را بيشتر در معرض خطر قرار مي‌دهد؛ بنابراين هدف از تحقيق حاضر، بررسي تأثير فعاليت‌‌ بدني بر شاخص‌هاي متابوليك و آنتروپومتريك در زنان يائسه و غير يائسه است. روش تحقيق: در اين مطالعه نيمه‌تجربي 77 زن يائسه و غير يائسه در 4 گروه شامل يائسه [فعال (n=18)، غيرفعال (n=17) و غيريائسه (فعال (n=23)، غيرفعال (n=19)] شهرستان رشت كه در سالن‌هاي ورزشي شهر رشت به مدت سه جلسه در هفته و هر جلسه يك و نيم ساعت حداقل براي 6 ماه فعاليت ورزشي منظم داشتند. آزمودني‌ها براساس يائسگي (يك سال كامل آمنوره باشند) و غير يائسگي (براساس گزارش خود افراد)، فعال و غيرفعال (بر اساس پرسش‌نامه بوچارد) به صورت هدفدار و غيرتصادفي گروه‌بندي شدند؛ سپس پرسش‌نامه ثبت سه روزه فعاليت‌بدني بوچارد براي ارزيابي هزينه انرژي تام و تعيين سطح فعاليت‌بدني تكميل، شاخص توده بدن (BMI)، دور كمر به لگن (WHR)، ضخامت چربي زير پوستي براي ارزيابي درصد چربي بدن اندازه‌گيري شد، عوامل خطرزاي قلبي عروقي شامل فشار خون سيستولي (SBP)، فشار خون دياستولي (DBP)، اندازه‌گيري و نمونه خون به ميزان 5 ميلي‌ليتر از همه‌ي آزمودني‌ها براي اندازه‌گيري كلسترول تام (TC)، تري‌گليسيريد (TG)، ليپوپروتئين‌كم‌چگال (LDL-C)، ليپوپروتئين‌پر‌چگال (HDL-C) و نسبت كلسترول به ليپوپروتئين‌پرچگال (TC/HDL-C) پس از 12 ساعت ناشتا گرفته شد. براي تجزيه و تحليل اطلاعات از روش آماري تجزيه و تحليل واريانس (ANOVA) و آزمون تعقيبي توكي با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 20استفاده شد. يافته‌ها: نتايج اين تحقيق نشان داد كه بين زنان يائسه (فعال و غيرفعال) در شاخص‌هاي WHR، SBP، DBP، شاخص توده بدن، درصد چربي بدن تفاوت معني‌داري وجود ندارد (0/05 P) اين موضوع همچنين در زنان غير يائسه (فعال و غيرفعال) ديده شد. در صورتي كه بين زنان يائسه غيرفعال و زنان يائسه فعال در شاخص‌هايTC ،TG ، LDL-C،HDL-C  وTC/HDL-C  تفاوت معني‌داري (0/01 P) مشاهده شد. اين نتايج در بين زنان غير يائسه غيرفعال و غير يائسه فعال نيز ديده شد. نتيجه‌گيري: نتايج اين پژوهش نشان داد هرچند فعاليت‌‌بدني نتوانست وزن، BMI و درصد چربي بدن زنان يائسه و غيريائسه را به‌طور معني‌داري تغيير دهد؛ اما توانست نيمرخ ليپيدهاي خون را تغيير دهد.