بررسي اصول و روش‌هاي تربيت اخلاقي در روايات امام رضا(ع)

پرورش اخلاقي مسلمانان يكي از اهداف اساسي آموزه‌هاي قرآني و حديثي است. استخراج اين آموزه‌ها و تبيين آن‌ها به ‌صورت روشمند در قالب اصول و روش‌هاي تربيت اخلاقي، زمينه آگاهي از نظام اخلاقي در اسلام را فراهم مي‌آورد. در ميان روايات ائمه(ع) و روايات به جاي مانده از امام رضا(ع)، گزاره‌ها و گزارش‌هاي فراواني در موضوع اخلاق وجود دارد. اين پژوهش، به روش توصيفي‌تحليلي در پي پاسخ به اين سؤال است كه اصول و روش‌هاي تربيت اخلاقي در روايات امام رضا (ع) كدام است؟ براي پاسخ به پرسش تحقيق، احاديث ايشان استخراج و دسته‌بندي و تحليل شد. يافته‌هاي تحقيق حاكي است كه اصول تربيت اخلاقي عبارت‌ است از: تغيير رفتارهاي ظاهري، تحول باطن، مداومت و محافظت بر عمل، اصلاح شرايط، مسئوليت، آراستگي، فضل، عدل، عزت و تعقل. تحقق اين اصول، روش‌هايي مانند تلقين به نفس، تحميل به نفس، اعطاي بينش، دعوت به ايمان، فريضه‌سازي، محاسبه نفس، زمينه‌‌سازي، تغيير موقعيت، اسوه‌‌سازي، مواجهه با نتايج اعمال، تحريك ايمان، ابتلا، آراستن ظاهر، آراستن سخن، توبه، تبشير، مبالغه در پاداش، تكليف به قدر وسع، انذار، مجازات به قدر خطا، تغافل، تزكيه، تعليم حكمت به‌‌عنوان روش‌هاي دفع و درمان رذايل شناسايي شده است.