ارزيابي اثرات زيست محيطي (EIA) محل دفن زباله هاي شهري ، شهر اروميه با استفاده از روش ماتريس ارزيابي سريع (RIAM)

سابقه و هدف: با افزايش بي رويه جمعيت در شهر‌ها دفع ايمن پسماند يك مشكل اساسي براي اين كلان شهرها محسوب ‌مي‌شود. مسئله دفن و محل آن در انتهاي مسئله دفع پسماند قرار دارد. دفن پسماند ‌معمول‌ترين روش براي دفع در جوامع شهري كشور ايران و ساير كشورهاي جهان محسوب ‌مي‌شود. براي همين ارزيابي اثرات زيست محيطي آن براي كاهش اثرات زيست محيطي منفي بسيار مهم است. از اين رو در اين مطالعه اثرات زيست محيطي ‌محل دفن زباله اروميه با روش ريام مورد ارزيابي قرار گرفت.مواد و روش‌ها: در اين مطالعه با استفاده از روش ريام به منظور ارزيابي اثرات زيست محيطي اطلاعاتي به صورت ميداني از محل دفن زباله شهرستان اروميه جمع‌آوري شد. سپس با استفاده از روش ريام تاثير فعاليت‌هاي مختلف موجود در پروژه مورد ارزيابي قرار گرفت. همچنين عوامل مهم و تاثيرگذار توسط مجموعه‌اي از كارشناسان حوزه محيط زيستي در چهار بخش فيزيكي–شيميايي، بيولوژيكي–اكولوژيكي، فرهنگي–اجتماعي و اقتصادي–عملياتي طبقه‌بندي شده است. به هركدام از عوامل براساس اهميت وضعيت و ارزش زماني امتيازدهي صورت گرفته است. طريقه امتياز‌دهي به اين صورت است كه با ضرب زير معيارهاي مربوط به اهميت وضعيت، مقدار كلي اين معيار مشخص مي‌شود. همچنين براي معيار ارزش موقت، زيرمعيارهاي آن با هم جمع مي‌شوند. پس از به دست آمدن اين معيارها با ضرب اين دو معيار با هم امتياز محيط‌زيستي (ES) پروژه محاسبه مي‌شود.نتايج و بحث: براساس مطالعه‌‌اي كه انجام شد مشاهده شد بيشترين امتياز منفي در صورت ادامه دفع به اين روش براي اجزاي بيولوژيكي-اكولوژيكي برابر 402- بوده است. همچنين كمترين امتياز منفي از بين ساير اجزا موجود براي اجزاي اقتصادي–عملياتي برابر با 109- به دست آمده است. تنها امتياز مثبت مربوط به اجزاي اجتماعي–فرهنگي و جز امرار معاش ‌مي‌باشد. همچنين امتياز حاصل براي اجزاي فيزيكي–شيميايي 351- و براي اجزاي اجتماعي–فرهنگي 114- به دست آمد. كه دلايل اين امتيازات منفي عدم توجه درست به حجم زباله توليد شده توسط مردم، نبود سيستم تصفيه شيرابه، عدم وجود پوشش گياهي منطقه دفن زباله شهري، دفن غيراصولي و غيربهداشتي، فاصله حمل و ... مي‌باشد. عمليات دفع با روش فعلي علاوه بر ايجاد آلودگي زيست محيطي، بسيار هزينه‌بر نيزمي باشد. بيشترين مقدار هزينه در اين روش صرف حمل و نقل، نيروي انساني و عمليات خاك‌برداري و خاك‌ريزي مي‌شود. علاوه بر اين هزينه‌هاي مالي، متاسفانه در سال‌هاي اخير از بين رفتن خاك‌هاي كشاورزي اطراف محل دفن زباله شهري باعث مهاجرت مردم از روستاهاي اطراف اين محل نيز شده است. اين عمل باعث ايجاد آلودگي زيادي شده و مانع تبديل و بازيافت پسماند مي‌شود.نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد اگر عمليات دفع زباله به همين صورت ادامه پيدا كند آسيب‌هاي محيط‌زيستي جبران ناپذيري به زيست‌بوم منطقه وارد خواهد شد. براي جلوگيري از اين خسارات لازم است راهكارهاي عملي ارائه شده و در بخش مديريت تجديد نظري نسبت به ادامه اين روش صورت گيرد. همچنين با توجه به نزديكي اتمام ظرفيت محل دفن پسماند در اين منطقه به دليل پرشدن آن، پيشنهاد مي‌شود در صورت اقدام به ايجاد يك محل جديد براي دفن پسماند حتما مطالعاتي از قبيل زمين‌شناسي، گياه‌شناسي، ژئوتكنيكي و ... صورت پذيرد. همچنين به نظر مي‌رسد ايجاد يك كارخانه بازيافت زباله در كاهش حجم زباله  بسيار تاثير گذار خواهد بود.