تحليل و بررسي رويكرد شيخ طوسي در تفسير آيات «امامت» و «ولايت»

اعتقاد به امامت منصوص و بلافصل اميرالمؤمنين(ع) به عنوان شاخصه اصلي اعتقاد اماميه به شمار مي‌رود و عالمان اماميه از ديرباز به تثبيت آن از مسير تفسير آيات توجه داشته‌اند. مسئله اصلي اين پژوهش تحليل و بررسي رويكرد شيخ طوسي در تفسير آيات امامت و ولايت است كه با مقايسه تفسير شيخ با تفسير همفكران وي در مكتب كلامي اماميه بغداد همچون سيد مرتضي و شيخ مفيد و نيز روش تفسيري سابق مفسران اماميه همچون قمي و عياشي انجام پذيرفته است. براي رسيدن به اين هدف با روش تحليلي و مطالعات كتابخانه‌اي، همه آثار شيخ مطالعه و تفسير وي از اين آيات از جهاتي همچون جايگاه روايت در تعيين مراد از آيات، رويكرد تأويلي مبتني بر روايات، نگاه تقريبي در استدلال‌ها و جايگاه اقوال مفسران در تفسير شيخ تحليل شده است. تفسير شيخ طوسي از آيات ولايت و امامت را مي‌توان تفسيري اجتهادي مبتني بر فهم عقلايي از كلام وحي و با لحاظ تراث روايي اماميه و امتداد مكتب تفسيري اماميه بغداد دانست كه با توجه به جايگاه ويژه موضوع امامت در مرزبندي مذاهب اسلامي تلاش دارد تا با رويكردي تعاملي در عين دفاع از مباني قرآني انديشه امامت و لزوم نص براي تعيين ولي، زمينه طرح ديدگاه تفسيري شيعه و ارائه مباني قرآني اماميه در موضوع امامت را در محيط فكري جامعه اسلامي آن دوران فراهم كند.