نقشه راه كاربرد تكنولوژي هسته‌اي در محيط‌ زيست

زمينه و هدف: امروزه، استفاده از دستگاه‌هاي پيشرفته تصفيه آلاينده‌هاي محيطي مبتني بر تكنولوژي هسته‌اي در فرآيندهايي كه با توليد آلاينده‌هاي گازي و مايع و جامد همراه است، شديداً توصيه مي‌شود. تكنولوژي هسته‌اي، پيشرفته، پيچيده و در مرحله رشد است و نياز به سرمايه‌گذاري بالا، نيروهاي با تخصص بالا و همكاري و هماهنگي سلسله‌اي از پروژه‌ها دارد، لذا تدوين استراتژي و برنامه‌ريزي براي توسعه كاربرد تكنولوژي هسته‌اي در محيط‌زيست، ضروري است. هدف از اين پژوهش پشتيباني از برنامه‌ريزي راهبردي و بلندمدت تكنولوژي هسته‌اي در حوزه محيط‌زيست با تهيه و تدوين نقشه راه  است، تا تكنولوژي‌هاي كليدي و روش‌هاي دستيابي به آن‌ها شناسايي شوند. روش بررسي: در اين مقاله جهت تدوين نقشه راه كاربرد تكنولوژي هسته‌اي در محيط‌زيست، ابتدا با مرور پژوهشي در زمينه‌ي كاربردهاي تكنولوژي هسته‌اي در محيط‌زيست، پتانسيل‌هاي بالقوه و تكنولوژي‌هاي كليدي در اين زمينه شناسايي شد. سپس با اجراي گام‌هاي فرايندي از طريق بررسي مقالات و متون علمي، بازار شناسايي شد و سپس انواع محصولات تعيين شدند. بازه زماني تحقيق بين سال‌هاي 1399-1400 مي‌باشد. يافته‌ها: مهم‌ترين بازار  سيستم‌هاي تصفيه بر پايه تكنولوژي هسته‌اي نيروگاه‌ها، صنايع بزرگ شيميايي و پتروشيمي و صنايع پسماند هستند. تأسيسات آلاينده زدايي گازها، تصفيه‌خانه لجن و فاضلاب و  تأسيسات رفع آلودگي پسماندهاي صنعتي در دسته محصولات طبقه‌بندي مي‌شوند. مطابق نقشه راه، دستيابي به تكنولوژي شتاب‌دهنده‌ها و سامانه‌هاي پرتودهي گاما از طريق انتقال تكنولوژي و خريد تجهيزات و نيز مشاركت و انتقال تجارب از طريق سازمان‌هاي بين‌المللي ميسر مي‌گردد. ازآنجايي‌كه تمامي مراحل تحقيق و توسعه سيستم‌هاي تصفيه حالت‌جامد با امكانات موجود در كشور قابل انجام است و نيز ساده‌تر بودن فرآيند، در طول سه سال اوليه تمركز بر سيستم‌هاي تصفيه حالت‌جامد تعيين شد و به‌موازات آن و با كسب تجارب لازم، امكان انتقال تكنولوژي به سيستم‌هاي تصفيه مايع و گاز فراهم مي‌گردد. بحث و نتيجه‌گيري: سيستم‌هاي تصفيه مبتني بر تكنولوژي هسته‌اي پيشرفته، مقرون‌به‌صرفه و با كارايي بالاتر و سازگار با محيط‌زيست هستند. در اين راستا، كاربرد نقشه راه به‌عنوان يكي از مهم‌ترين ابزارهاي مديريتي براي برنامه‌ريزي توسعه‌ي اين تكنولوژي‌ ضروري است، كه در اين مقاله بدان پرداخته شده است.