ارزيابي اثرات سناريوهاي SSP از بروندادهاي اقليمي مدل‌هاي جفت شده ميان مقايسه‌اي فاز ششم (CMIP6) بر منابع آب و كشاورزي منطقه هشتگرد با رويكرد اعمال راهبرد تطبيقي

زمينه و هدف: با توجه به وضعيت نه‌چندان مناسب شرايط منابع آب كشور و نيز پديده تغييراقليم و تأثيرات آن، شبيه‌سازي وضعيت تغيير اقليم در آينده و ارزيابي اثرات آن به‌منظور كاهش آسيب‌پذيري و مقابله با آن مي‌تواند اهميت بسزايي در تصميم‌گيري‌هاي آينده داشته باشد. در اين راستا به‌منظور كاهش اثرات منفي تغيير اقليم و سود جستن از اثرات احتمالي مثبت آن در حوضه‌هاي آبريز، راهبرهاي مختلف سازگاري ارائه مي‌شود. در اين تحقيق تطبيق با تغيير اقليم در بخش كشاورزي تحت جديدترين سناريوهاي تغيير اقليم CMIP6-SSP مورد بررسي و ارزيابي قرارگرفته و با توجه به ويژگي‌هاي منطقه هشتگرد و مخاطراتي كه كشاورزي منطقه را تهديد مي‌كند، تلاش ‌دارد تا نگاه جامعي به اين سيستم داشته باشد. بدين منظور راهبردهاي سازگاري براي كاهش اثرات منفي تغيير اقليم در بخش كشاورزي مورد ارزيابي قرار گرفت. روش بررسي: بدين منظور از مدل SWAT براي شبيه‌سازي و ارزيابي راهبرد تطبيقي در منطقه هشتگرد در سال 1398 استفاده شد. براي مدل‌سازي شرايط تغيير اقليم در منطقه از مدل‌ اقليمي NorESM2-MM مربوط به گزارش ششم IPCC و سناريوهاي مختلف SSP (SSP1.26, SSP2.54, SSP3.70. SSP 5.85) بهره گرفته شد و با ريزمقياس، داده‌هاي دماي حداقل، حداكثر و بارش براي سال‌هاي 2020 تا 2049 توليد گرديد. پس از محاسبه تغييرات دما و بارندگي نسبت به شرايط حاضر، مقادير اين تغييرات به‌منظور بررسي تأثير آن بر منابع آب منطقه هشتگرد، به مدل SWAT اعمال گرديد و مقادير تنش آبي، عملكرد محصولات در شرايط اعمال تغيير اقليم برآورد گرديد. يافته‌ها: نتايج حاكي از افزايش متوسط تنش آبي و همچنين كاهش عملكرد محصولات به‌غيراز محصول ذرت در همه سناريوهايSSP  بود. پس از ارزيابي اثرات تغيير اقليم در منطقه، به‌منظور تطبيق با اين تغييرات در  بخش كشاورزي، راهبرد تغيير الگوي كشت از محصولات گوجه‌فرنگي و يونجه با نياز آبي بالا با محصولات گندم و جو كه قابليت سازگاري بالاتر و نياز آبي كمتر دارند و همچنين در تغيير الگوي كشت دوم، به ذرت خوشه‌اي به‌عنوان محصول مقاوم‌به‌گرمايش زمين، پيشنهاد و با معيارهاي چون تغييرات تنش آبي و عملكرد محصولات نسبت به شرايط ادامه وضع موجود (BAU) ارزيابي شد. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد، تغيير الگوي كشت به گندم و جو موجب كاهش تنش آبي محصولات منطقه شده‌است. به‌طوركلي در راهبرد تغيير الگوي كشت، افزايش عملكرد هر سه محصول گندم ، جو و ذرت نسبت به راهبرد BAU را در پي داشت. در راهبرد تغيير الگوي كشت به ذرت خوشه‌اي كاهش قابل‌توجه تنش آبي و به‌تبع آن عملكرد قابل‌قبول اين محصول برآورد شد. كه اين افزايش عملكرد به دليل كاهش تنش‌هاي آبي ناشي از افزايش آب قابل‌دسترس مي‌باشد.