مقايسه ساختار و تنوع ژنتيكي اردك سرحنائي( Aythya ferina) با استفاده از ژن ميتوكندريايي سيتوكروم ب در مناطق شمالي و جنوبي ايران

زمينه و هدف: اردك سرحنائي ( Aythya ferina) يكي از گونه هاي فراوان و با پراكندگي بالا در جهان، بين مرغابي سانان است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسي ساختار و تنوع ژنتيكي اين گونه در ايران با استفاده از ژن سيتوكروم ب( Cytochrome b) بوده است. روش بررسي: در اين پژوهش نمونه برداري از 10 قطعه اردك سرحنائي كه از مناطق شمال و جنوب كشور در سالهاي 1399- 1400 برداشت شده بودند، انجام شد. پس از استخراج و تكثير قطعات DNA تجزيه تحليل هاي هاپلوتايپي و نوكلئوتيدي صورت گرفت. يافته ها: به طور كلي، با بررسي 8 قطعه 929 جفت بازي ژن سيتوكروم b اردك سرحنائي، 7 هاپلوتايپ مختلف شناسائي شد. تنوع هاپلو تايپي 0.818، تنوع نوكلئوتيدي 0.00149 محاسبه شد. مقدار Nm يا ميزان جريان ژني بين منطق نمونه برداري برابر 1.383 بود كه نشان از جريان ژني بالا و به بيان ديگر فاصله ژني بسيار كم بين جمعيت هاي اين گونه و جمعيت هاي اروپايي و آسيايي آن است. شاخص راجرز- هارپندينگ، شاخص تاجيما و Fu Fs به ترتيب 0.112، 0.028- و 1.288- محاسبه شد، همچنين نمودار توزيع عدم تطابق به صورت تك نمائي رسم شده، كه همه آنها نشان دهنده تاريخچه جمعيتي نامعين و شبيه به مدل گسترش ناگهاني بوده است. بحث و نتيجه گيري: با توجه به نتايج به دست آمده از شبكه هاپلوتايپي و درخت تبار شناختي و همين طور تفاوت اندك ژنتيكي بين جمعيتهاي بررسي شده، احتمال مهاجرت اين پرنده از هر دو منطقه اروپا و شرق آسيا به ايران وجود دارد. با در نظر گرفتن نتايج پژوهش حاضر، بايد تالاب هاي زيستگاهي اين گونه در ايران به عنوان مناطق مهم و كليدي شناخته شده و اقدامات مديريتي و حفاظتي لازم در اين مناطق صورت گيرد.