محوطۀ نيسك‌آباد سردشت، استقرارگاه اشكاني در حاشيۀ رودخانۀ زاب كوچك

محوطۀ نيسك‌آباد در فاصلۀ 5.5 كيلومتري جنوب‌شرقي شهر سردشت، 5 كيلومتري جنوب شهر ربط و 1 كيلومتري شمال روستاي نيسك‌آباد در امتداد ساحل غربي رودخانۀ زاب كوچك قرار دارد. كاوش اين محوطه در سال 1394 ه‍.ش.، به‌مدت دو ماه در راستاي پروژۀ نجات‌بخشي پشت سد سردشت و هم‌چنين مطالعۀ چشم‌انداز باستان‌شناسي منطقه، به‌ويژه در دوره‌هاي پيش‌از‌تاريخي و تاريخي به انجام رسيد. در محوطۀ نيسك‌آباد درمجموع تعداد چهار ترانشه ايجاد گرديد. كاوش در اين ترانشه‌ها منجر به شناسايي بقاياي معماري (ديواره‌هاي سنگ‌چين از نوع سنگ‌هاي رودخانه‌اي)، قطعات متعدد سفال و ابزارهاي سنگي شده است. مطالعۀ بقاياي معماري و نمونه سفال‌هاي محوطۀ نيسك‌آباد نشان‌دهندۀ تك‌دوره‌اي بودن محوطه و سكونت كوتاه‌مدت گروه‌هاي انساني در اين محل بوده است. براساس مطالعات صورت‌گرفته، فرم سفال‌هاي محوطه را انواع: كاسه، پياله، كوزه، ديگچه و خمره تشكيل مي‌دهند. تزئينات ايجاد‌شده برروي سفال‌ها شامل نقوش افزوده (طنابي‌شكل)، نقوش كنده و نقش‌مهرزده هستند. در كنار سفال‌هاي گونۀ معمولي، تعدادي محدودي سفال جرينگي نيز شناسايي شده است. يكي از پرسش‌هاي اصلي مطرح‌شده در پژوهش حاضر اين است كه، فرم و خصوصيات فني سفال‌هاي اشكاني محوطۀ نيسك‌آباد با كدام مناطق قابل مقايسه هستند؟ در اين‌راستا، سفال‌هاي اشكاني محوطه علاوه‌بر قابل‌مقايسه بودن با محوطه‌هايي نظير قلعه‌يزدگرد، قروه كردستان، محوطه‌هاي حوزۀ همدان، لرستان و شمال‌غرب ايران، داراي برخي ويژگي‌هاي بومي و محلي نيز هستند. به‌نظر مي‌رسد مطالعه، ارزيابي و بررسي داده‌هاي فرهنگي محوطۀ نيسك‌آباد بتواند در روشن‌تر شدن وضعيت فرهنگي دورۀ اشكاني در منطقه مؤثر باشد.