كتيبه‌هاي پهلوي آتشكدۀ ويگل، شواهدي‌بر فروزان بودن آتشكدۀ ويگل در قرون نخستين اسلامي

محوطۀ تاريخي ويگل و هراسكان در شهرستان آران و بيدگل در شمال استان اصفهان واقع‌شده است. مطالعات باستان‌شناسي فصل اول اين محوطه منجر به شناسايي بخش چهارطاقي يك آتشكده و قسمتي از راهروي طواف آن گرديد. فصل دوم كاوش آتشكده در جهت شناسايي ساير فضاها در اطراف بخش مركزي آتشكده بود. مطالعات باستان‌شناسي مشخص ساخت از آنجا كه اين آتشكده در بافت شهري ساخته شده است، نسبت به آتشكده‌هايي كه دور از محوطه‌هاي استقراري ساخته شده‌اند، اهميت بيشتري دارد. به‌جز شواهد معماري، عناصر مذهبي و تزئيني گچي يافت‌شده در اين آتشكده، شناسايي چند كتيبۀ پهلوي ساساني برروي ديوارهاي راهروي طواف شرقي آتشكده و كشف سفال‌نوشته‌هاي پهلوي (استروكا) بر اهميت آن افزود. كتيبه‌هاي پهلوي برروي ازاره‌هاي گچي و ديوارهاي با پوشش گل اُخري به خطي خوش نگاشته شده‌اند و متأسفانه به‌جز چند كتيبه بيشتر آن‌ها قابل‌خوانش نيست و نيازمند پژوهش گسترده‌اي است. گردآوري اطلاعات دربارۀ آتشكدۀ ويگل و كتيبه‌هاي پهلوي آن به‌شيوۀ ميداني صورت‌گرفته و روش پژوهش براساس مطالعات زبان‌شناسي و توصيفي-تحليلي است. پرسش‌هاي اصلي پژوهش عبارتنداز: محتواي كتيبه‌هاي پهلوي چيست و چه مضاميني را شامل مي‌شود؟ تاريخ تخميني نگارش اين كتيبه‌ها چه بازۀ زماني را شامل مي‌شود؟ با توجه به مطالعات زبان‌شناسي و باستان‌شناختي صورت‌پذيرفته، قرارگيري اين كتيبه‌ها در داخل فضاي آتشكده، مضامين كتيبه‌ها سويۀ مذهبي دارند و با توجه به نظر پژوهشگران حوزۀ زبان‌هاي باستاني اين كتيبه‌ها احتمالاً در قرون اول و دوم هجري‌قمري نگاشته شده‌اند. با توجه به تاريخ‌گذاري كتيبه‌ها به‌نظر مي‌رسد آتشكدۀ ويگل كه از روزگار ساساني حيات داشته، تا قرون اوليۀ هجري‌قمري فروزان و داراي اعتبار بوده و پس از آن با اشاعۀ دين اسلام به‌مرور اين آتشكده دستخوش تغييرات ساختاري و هويتي شده و احتمالاً در قرن شش هجري‌قمري بر اثر رخ‌دادهاي تاريخي براي هميشه متروك گرديده است.