مقدمه‌اي بر دست‌ساخته‌هاي چوبي قرون هشت تا يازده هجري‌قمري، بوانات

چوب، مادۀ خامي مناسب براي بروز ذوق، استعداد، هنر و خلاقيت صنعتگران و هنرمندان در دوران مختلف بوده است. هنرمندان ايراني در دوران اسلامي هم‌چون ديگر صنايع، در زمينۀ هنرهاي مرتبط با چوب نظير: خراطي، منبت، گره‌چيني و خاتم‌سازي، نفيس‌ترين آثار را خلق كرده‌اند. طي دوران اسلامي در ساخت عناصر معماري بناهاي مذهبي مانند در، محجر و منبر از چوب آثار نفيسي ساخته شده كه بررسي آن‌ها ازنظر سير تكامل و تحول صنايع وابسته به چوب به‌عنوان بقاياي مادي فرهنگي دوران اسلامي و همچنين واكاوي مضامين نقوش و كتيبه‌هاي مذهبي آن‌ها از اهميت ويژه‌اي برخوردار بوده كه با توجه به اهميت موضوع تاكنون مطالعات چنداني در اين‌راستا صورت نگرفته است. طي بررسي باستان‌شناسي كه در سال 1394 ه‍.ش. به‌منظور شناسايي آثار تاريخي فرهنگي شهرستان بوانات صورت گرفت، آثار چوبي متعددي شناسايي و مورد بازديد قرار گرفت كه پژوهش پيشِ‌رو در راستاي معرفي و تحليل يافته‌هاي موجود است. در اين‌راستا، پرسش‌هاي پژوهش عبارتنداز: از دوران اسلامي بوانات چه آثار چوبي به‌جاي مانده و عناصر تزئيني و مضامين كتيبه‌هاي آن‌ها چيست؟ از مسجد جامع بوانات و امامزاده حمزه بزم دست‌ساخته‌هاي چوبي مختلفي شامل: در، پنجره، منبر و محجر چوبي باقي‌مانده كه ظرافت و تبحر در ساخت آن‌ها چشمگير است. از آنجا كه دو بناي موردبررسي به‌عنوان مسجد و امامزاده داراي كاربري مذهبي بوده، عموم كتيبه‌ها نيز شامل: آيات قرآن، شهادتين، شهادت ثلاثه، صلوات و نام امامان بود كه نشان از تأثير مذهب تشيع بر صنعت و هنر اين دوره است. از آنجا كه تنها در بناهاي مسجد و امامزاده آثار به‌خوبي حفظ شده‌اند، مي‌توان نقش و اهميت مذهب و قداست را در حفظ آثار فرهنگي و تاريخي بازجست. هم‌چنين ظروف چوبي كه پيش‌تر از غار كان‌گوهر به‌دست آمده بود نيز مورد تاريخ‌گذاري قرار گرفت كه درنهايت آثار چوبي بوانات با توجه به كتيبه‌هاي موجود در بناها به قرن هشتم هجري‌قمري، و دورۀ صفويه تاريخ‌گذاري شدند.