بررسي و تحليل شاخصه‌هاي سفالي ميلادتپۀ نيشابور در چشم‌انداز عصر‌آهن خراسان

عصرآهن در ميانۀ آسيا و بخش مهمي از آن به نام خراسان، پيونددهندۀ پيش ازتاريخ به حكومت هاي دوران تاريخي است. اين دوره همواره ابهامات و پرسش هاي فراواني را داراست؛ به ويژه در خراسان كه كمبود مطالعات به شدت احساس مي شود. در اين منطقه دشت نيشابور به لحاظ باستان شناسي جايگاه ويژه اي دارد و بيشك در شناخت مؤلفه هاي فرهنگي عصرآهن منطقه تأثيرگذار است. در پژوهش حاضر ميلادتپه كه تقريباً در خط القعر و ميانۀ دشت نيشابور واقع شده است، به صورت بررسي روش مند نمونه برداري شده است. هدف از اين كار به دست آوردن اطلاعاتي است تا با آن بتوان در پيشبرد اهداف بلندمدت تفسير عصرآهن در خراسان، به ويژه نيشابور استفاده كرد. بر اين اساس هدف اصلي شناخت و تبيين فرهنگ هاي عصرآهني نيشابور در مقياس كوچك و در كل منطقۀ خراسان است. در اين راستا مهمترين پرسش پژوهش، چگونگي و چرايي عصرآهن در چشم انداز مطالعات اخير حوزۀ فرهنگي خراسان است. در ميلادتپه كه سطح آن مسطح و صاف است، در چهارچوب بررسي روشمند نمونه برداري مواد فرهنگي انجام شده تا بتوان در رويكردي تطبيقي با گونه شناسي و طبقه بندي سفال ها، عصرآهن مورد مطالعه قرار گيرد. همچنين با استفاده از الگوي استقراري محوطه و ساير مؤلفه هاي استقراري ميلادتپه مي توان بخشي از ساختارهاي ناشناختۀ عصرآهن دشت نيشابور و به تبع آن خراسان را به شكل كاملي وارسي و خوانش نمود. براساس نتايج پژوهش ميلادتپه كه داراي توالي استقراري در عصرآهن است، در چهارچوب عصرآهن قديم تا جديد منطقه قابل تفسير است. مطالعات گونه شناسي سفال نيز نشان از همگوني با چهارچوب تفسيرشده براي عصرآهن جنوب غربي آسياي مركزي دارد كه آن براساس مؤلفه هاي فرهنگي محوطۀ يازتپه با نام ياز I تا III شناخته شده است. به طور كلي در رويكرد تطبيقي، نمونه هاي ميلادتپه قرابت نزديكي با سنت سفالگري ياز دارد.