علت‌هاي مرمت نادرست در كتيبه‌هاي نوشتاري بناهاي دوران اسلامي ايران؛ برمبناي نظريۀ داده‌بنياد

كتيبه نگاري در تزئينات بناهاي دوران اسلامي، از قرون اوليۀ اسلامي تاكنون موردتوجه هنرمندان قرار گرفته است. كتيبه ها به مرور زمان و در اثر عوامل مختلف آسيب مي بينند و نياز به مرمت پيدا مي كنند. با توجه به اينكه هرساله در كشور، حجم گسترده اي از عمليات مرمتي برروي آثار تاريخيِ آسيب ديده، ازجمله كتيبه ها انجام مي شود. با بررسي هاي صورت گرفته ديده شد كه در اكثر موارد مرمت هاي انجام شده، سليقه اي و گاه نادرست است. براي رسيدن به مهمترين علت هاي مرمت نادرست در كتيبه هاي نوشتاري از روش كيفي و براي تجزيه و تحليل اطلاعات از روش نظريۀ داده بنياد (گراندد تئوري) بهره برده شد؛ اين پژوهش ازنظر هدف، كاربردي است. داده ها ازطريق مشاهدات ميداني و مصاحبه با 12 نفر از افراد در ارتباط با مرمت كتيبه ها و به شيوۀ نمونه گيري هدفمند جمع آوري شد و داده ها تا زمان رسيدن به اشباع نظري ادامه يافت. نتايج پژوهش نشان داد كه علاوه بر نبود معيار موافق با مباني نظري مرمت، با توجه به مطرح بودن مقولۀ خط و خوشنويسي، عواملي مانند تجربه گرايي خودمدار، تنوع ديدگاه و عدم شناخت و آگاهي كتيبه نگار و استادكار سنتي از قوانين مرمتي و نبود ديدگاه هنري استادكار سنتي نسبت به وجوه مختلف كتيبه نگاري، سوق دهنده به مرمت هاي نادرست بوده و البته عدم برگزاري دوره هاي آموزشي ازطرف نهادهاي متولي امر مرمت نيز دخيل بوده است؛ همچنين تنوع رويكردها در مرمت كتيبه ها و عدم توجه به قواعد حاكم بر هنر كتيبه نگاري، به عنوان مهم ترين پيامدهاي مرمت كتيبه ها به شمار مي آيد.