الگوپردازي و اعتبارسنجي پديده تصميم‌هراسي مديران

زمينه و هدف: فرار از تصميم‌هاي بزرگ به تصميم‌هاي كوچك، يكي از هنرهاي ماست براي پنهان‌كردن ترس از تصميم‌گيري. هدف اين پژوهش پديده‌محوري، واكاوي راه‌كارها و پيامدهاي پديده تصميم‌هراسي مديران با رويكرد آميخته است. روش: اين پژوهش از نظر هدف، اكتشافي و از لحاظ نوع استفاده، كاربردي و روش اجراي آن، بر الگوي پياز پژوهش مبتني است. بخش كيفي با استفاده از روش داده‏‌بنياد و بخش كمّي با استفاده از روش توصيفي ـ پيمايشي اجرا شد. مشاركت‌كنندگان بخش كيفي، مديران منابع انساني دو وزارت كشور و تعاون، كار و رفاه اجتماعي بودند. ابزار جمع‌آوري اطلاعات، مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختار‏يافته با 16 تن از خبرگان اين دو وزارتخانه بود كه به‌روش گلوله ‏برفي انتخاب شدند. جامعه آماريِ بخش كمّي پژوهش نيز، كاركنان همان دو وزارتخانه بودند. ابزار تحليل داده‌ها در بخش كمّي، پرسش‌نامه محقق‌ساخته بود كه روايي و پايايي آن تأييد شد. يافته‌ها: پس از تحليل داده‌ها، ابعادي براي پديده تصميم‌هراسي شناسايي شد كه عبارت‌اند از: طفره‌روي در تصميم‌گيري، ناتواني درك مسئله، هراس از مواجهه با تصميم‌گيري و تصميم‌گيري انتزاعي (مربوط به پديده‌محوري)؛ عدم تفويض اختيار، رفع تكليف اداري، فرار از مسئله و محافظه‌كاري در تصميم‌گيري (مربوط به راهبردها)؛ رفتار سياسي نامشروع مديران، ناتواني آموخته شده، سيستم ارزشيابي عملكرد معيوب، پرورش مديران خاكستري و مديريت ناكارآمد (مربوط به پيامدها). گفتني است كه بر اساس تحليل داده‌هاي كمّي، برازش مدل تأييد شد. نتيجه‌گيري: آگاهي از نشانه‌هاي پديده تصميم‌هراسي، به دانش مديران وزارتخانه‌ها، هم از جنبه عيني و هم از جنبه ذهني، عمق و غناي بيشتري مي‌بخشد. مديران بخش دولتي نيز به‌كمك اين آگاهي، مي‌توانند درك بهتري از فرايند تصميم‌هراسي كسب كنند.