بررسي مباني فلسفي ملاصدرا و حكيم زنوزي در باب وديعه‌سپاري ملكات نفساني با تكيه بر معاد جسماني

مسئله وديعه‌سپاري ملكات نفساني در بستر معاد جسماني مورد تحليل و بررسي قرار مي‌گيرد. ملاصدرا در نظريه معاد جسماني، ملكات نفساني و اقتضائات وجوديِ آن را به گونه‌اي خاص تبيين نموده است كه بسياري از حكماي پس از ايشان، موافقت خود را نسبت به اين ديدگاه ابراز نموده‌اند. اما مدرس زنوزي ديدگاهي متفاوت برگزيده و بر اين باور است كه نفس پس از مرگ، ودايع و آثار ذاتي در بدن دنيوي به جاي مي‌گذارد كه وجه امتياز بدن‌ها پس از مرگ خواهد شد كه با محوريت وديعه‌سپاري ملكات نفساني در بدن و به پشتوانه حركت جوهري در معاد جسماني، بدن به سوي نفس در حركت خواهد بود؛ اما نظريه ملاصدرا بر قابليت انشاء وجودي نفس استوار است. در اين پژوهش با روش تحليل و توصيف محتوا، مباني فلسفي ملاصدرا و زنوزي در اين مسئله بررسي مي‌گردد و مترتب بر مباني هر دو انديشمند، محل نزاع مشخص خواهد شد. مقايسۀ آرا نشان مي‌دهد كه طبق تفسير زنوزي، اجزاي بدن عنصري به محوريت حركت جوهري ملحق به نفس شده است كه در اين فرايند، ملكات نفساني در آن‌ها نهادينه مي‌شود؛ اما بر اساس نظر ملاصدرا، نفس انساني با تكيه بر انشاء وجودي و ارتقاء آن، سبب تحقق معاد جسماني خواهد شد.