جايگاه تخيل در تربيت اخلاقي از منظر كانت

مسئله پژوهش پيش‌رو شكاف ميان نظر و عمل در اخلاق و عدم وضوح جايگاه تخيل در تربيت اخلاقي است. هدف كلي اين پژوهش مشخص كردن جايگاه تخيل در تربيت اخلاقي كانت است. كانت از سه تخيل (توليدي، بازتوليدي و خلاق) در آثار و انديشه خويش سخن به ميان آورده است كه هريك داراي تعريفي مشخص و كاركردي متمايز است. با اين حال مي‌توان وجه اشتراك هر سه تخيل را در قابليت تركيب به معناي كلي آن دانست.بر اساس روش تحليل استعلايي يا فرارونده در قالب سه تحليل نشان داده شد كه ميان تخيل و اخلاق، شروط لازمي وجود دارد. بر اساس تحليل اول، شرط لازم عمل اخلاقي اراده خير است و شرط لازم تحقق اراده خير، تخيل خلاق است. در تحليل دوم نتيجه شد كه شرط لازم براي تحقق امر مطلق، قدرت تصوير سازي خيال است و در بياني ديگر نتيجه گرفته شد كه شرط لازم تحقق امر مطلق، قوه تخيل است. در تحليل سوم چنان نتيجه شد كه شرط لازم امكان امر مطلق استفاده از تخيل به وسيله آزمايش‌فكري است.بر اساس روش استنتاجي و در قالب سه استنتاج جايگاه تخيل در تربيت اخلاقي نشان داده شد. در اولين استنتاج نتيجه گرفته شد كه براي تعليم و تربيت اخلاقي بايد به پرورش تخيل پرداخت. در دومين استنتاج به حاصل آمد كه براي همدلي يا هر نوع تربيت اخلاقي به معني امر مطلق، بايد به پرورش خيال‌ورزي پرداخت. در سومين استنتاج چنان نتيجه شد كه براي پرورش تخيل به جهت تعليم و تربيت اخلاقي (تخيل اخلاقي) بايد از روش آزمايش‌فكري استفاده كرد.