احتمال وجود عالم پس از مرگ و آموزه ثواب و عقاب اَعمال در حيات اُخروي در فلسفه ديويد هيوم

در حوزه‌ فلسفه‌ دين، مسئله‌ وجود عالم پس از مرگ و آموزه‌ ثواب و عقاب اَعمال در حيات اُخروي يكي از مسائل مهم و غامضي است كه متألهان و فيلسوفان دين را به ارائه‌ ديدگاه هاي نابرابر و متناقض درباب آن واداشته است. در اين ميان، به رغم آوازه‌ پُرمايه‌ ديويد هيوم به عنوان يكي از خطيرترين منتقدان فلسفي دين، متأسفانه در دهه هاي اخير اهميت غيرديني ديدگاه هاي اين فيلسوف، به ويژه درباب مسئله‌ استقراء و استدلال احتمالي، توجه و كارمايه‌ هيوم پژوهان را به خود جلب نكرده است. مقاله‌ حاضر، به عنوان نخستين اثر فلسفي، در پي آن است تا با ارائه‌ تفسيري غيرديني از ديدگاه هاي ديويد هيوم درخصوص احتمال و استقراء، از طريق نمايان ساختن ارتباط بين مسئله‌ استقراء و استدلال احتمالي با مسئله‌ باور به وضعيت آتي و آموزه‌ ثواب و عقاب آتي اَعمال در فلسفه‌ دين اين فيلسوف، نشان دهد كه هدف اصلي تحليل هاي انتقادي ديويد هيوم از اعتبار و اهميت عملي استدلال هاي استقرائي ديني، با تهيه‌ تبييني از بنيان هاي استدلال احتمالي، رد اهداف اصلي مدافعان اثرگذار ارتدوكسي است. هدف مدافعان ارتدوكسي اين بود كه بر اساس تجربيات ما از اين دنيا نشان دهند كه آدمي در وضعيت آتي؛ يعني در آخرت، ثواب و عقاب اَعمال خود را خواهد ديد و احتياط ايجاب مي كند كه ما سلوك خود را در اين زندگي باتوجه به انتظاراتمان از سعادت و شقاوت در زندگي بعدي هدايت كنيم. ما نشان خواهيم داد كه ديويد هيوم تبيين طبيعت گرايانه اي را از سازوكارها و مكانيسم هاي روان شناختي براي بنيان استدلال احتمالي ارائه مي دهد كه باورهاي ما درخصوص آتي را ايجاد مي كنند و بر اساس همين تبيين نشان مي دهيم كه در فلسفه‌ اين فيلسوف استدلال هاي ديني درخصوص آموزه‌ وضعيت آتي براي ترغيب ما يا تأثير بر سلوك ما شكست مي خورند، و لذا، آموزه‌ ثواب و عقاب آتي اَعمال براي آدمي حاصلي ندارد.