تدوين مدل مفاهيم مرتبط با دفتر كل خانواده در افراد مضطرب و سالم: يك پژوهش كيفي

با توجه به اهميت نهاد خانواده در ايران و نقش كليدي والدين در پايه‏ريزي و استمرار خانواده‏هاي بادوام، بررسي مفاهيم مرتبط با خانواده از اهميت بالايي برخوردار است. بنابراين اين پژوهش با هدف تدوين مدل مفاهيم مرتبط با دفتر كل خانواده در افراد سالم و مضطرب، به شيوه كيفي و با استفاده از نظريه داده بنياد انجام شد. بدين منظور از بين مراجعين به كلينيك‏هاي روان‏پزشكي 10 نفر و از بين افراد سالم، 7 نفر از شهرستان شاهرود در سال 99-1398 با روش نمونه گيري هدفمند و نظري انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه نيمه‎‏ساختاريافته جمع آوري، ثبت، كدگذاري و در قالب مفاهيم، زيرمقولات طبقه بندي شد. تحليل داده‏ها به روش تحليل مقايسه‏اي پيوسته (6 كد گروه مضطرب و 4 كد گروه سالم) با كدگذاري محوري انجام شد. يافته‏ها نشان داد احساس بي‏عدالتي و تبعيض ادراك شده در افراد مضطرب در خانواده گسترده باعث عدم تراز در دفتر كل خانواده و منجر به حس استحقاق كسب نشده و احساس دين مخرب و وفاداري شده است. افراد مضطرب در تحمل ناكامي‏ها ظرفيت پاييني داشتند در حالي ‏كه افراد سالم، احساس عدالت و انصاف داشتند. احساس دين افراد سالم هم به پدر و  هم مادر بود و در چرخه بين نسلي شامل همسر نيز شد. همچنين، آن‏ها برداشت ذهني مثبت هم از والدين و هم در رابطه زوجي داشتند. در نهايت با استفاده از داده‏هاي دو مدل و بر پايه نظريه بافت‏نگرفرآيندي مداخله‏اي شامل سه مرحله به‏دست آمد: 1-بررسي عدالت و انصاف در روابط نزديك، 2-اصلاح وابستگي‏ها در روابط نزديك و 3-تقويت ارتباط در روابط نزديك.