اثر محلول‌پاشي توأم كلسيم و پتاسيم بر عمر انبارماني و كيفيت ميوه‌ي پرتقال رقم تامسون ناول

سابقه و هدف: عمر انبارماني پرتقال رقم تامسون ناول (Citrus sinensis var. Thomson Navel) نسبتاً پايين است. يكي از عوامل مهم افزايش حداكثري كيفيت ميوه و ارزش غذايي آن حضور مقادير مناسب از كلسيم و پتاسيم در بافت ميوه است. جذب عناصر ضروري از خاك توسط ريشه و انتقال آنها به بخش هوايي گياه از جمله ورود به بافت ميوه از چالش‌هاي مهم تغذيه‌اي به شمار مي‌روند. كمبود كلسيم در ميوه‌ي مركبات به دليل كاهش جذب آن از خاك‌ها محتمل است. كاربرد اين عنصر به صورت محلول‌پاشي به ويژه بعد از تشكيل ميوه تا حدود زيادي اين چالش را مرتفع مي‌كند. هدف از پژوهش حاضر، تعيين دفعات مناسب تيمار توأم كلسيم و پتاسيم (يك تا چهار بار)، قبل و بعد از برداشت ميوه‌ي پرتقال رقم تامسون ناول، بر عمر انبارماني و كيفيت آن بود. مواد و روش‌ها: تيمارها شامل؛ بدون محلول‌پاشي كلسيم، يك ‌بار محلول‌پاشي كلسيم (در خرداد ماه)، دو بار محلول‌پاشي كلسيم (در خرداد و تير ماه)، سه ‌بار محلول‌پاشي كلسيم (در خرداد، تير و مرداد ماه)، چهار بار محلول‌پاشي كلسيم (در خرداد، تير، مرداد و شهريور ماه)، بدون محلول‌پاشي پتاسيم، يك بار محلول‌پاشي پتاسيم (در خرداد ماه) و دو بار محلول‌پاشي پتاسيم (در خرداد و تير ماه)، به تنهايي يا با يكديگر با فاصله‌ي يك هفته‌اي و قبل از برداشت ميوه‌ها، بودند. پس از برداشت، همه‌ي ميوه‌ها به صورت غوطه‌ور با كلسيم 3 در هزار به مدت 5 دقيقه تيمار شدند. ميوه‌هاي بدون محلول‌پاشي با كلسيم و پتاسيم به عنوان شاهد در نظر گرفته شدند. در همه تيمارها، محلول پاشي كلسيم به ميزان ثابت 3 در هزار و محلول‌پاشي پتاسيم به ميزان ثابت 2 در هزار انجام شد. آخرين مرحله‌ي تيمار ميوه‌ها با كلسيم، بعد از برداشت آنها و به صورت غوطه‌وري در محلول 3 در هزار انجام گرفت. آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كاملاً تصادفي با سه تكرار در روستاي خاريك شهرستان ساري انجام شد. ميوه‌ها پس از برداشت، در دماي تقريبي 5 درجه‌ي سانتي‌گراد و رطوبت نسبي 85 درصد به مدت 3 ماه نگهداري شدند. صفات طول، قطر، قطر پوست، وزن، حجم، پوسيدگي، ويتامين ث، كلسيم، مواد جامد محلول (TSS)، اسيديته ي قابل تيتراسيون (TA) و اسيديته‌ي ميوه‌ها (pH)، پس از 3 ماه انبارداري اندازه‌گيري شدند. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه بيشترين ميزان ويتامين ث (97.69 ميلي‌گرم در 100 ميلي‌ليتر آب ميوه)، وزن ميوه (242.20 گرم) و بالاترين حجم آب ميوه (115.70 ميلي‌ليتر) در ميوه‌هاي تيمارشده با دو بار محلول‌پاشي كلسيم (در خرداد و تير ماه به ميزان 3 در هزار) همراه با دو بار محلول‌پاشي پتاسيم (در خرداد و تير ماه به ميزان 2 در هزار) به دست آمد. بيشترين قطر (78.92 ميلي‌متر) و كمترين پوسيدگي، در ميوه هاي تيمارشده با دو بار محلول‌پاشي كلسيم (در خرداد و تير ماه به ميزان 3 در هزار) همراه با يك بار محلول‌پاشي پتاسيم (در خرداد ماه به ميزان 2 در هزار) به دست آمد. بيشترين ميزان كلسيم ميوه (165.30 گرم در هر كيلوگرم وزن خشك) در تيمار سه بار محلول‌پاشي كلسيم (در خرداد، تير و مرداد ماه به ميزان 3 در هزار) همراه با يك بار محلول‌پاشي پتاسيم (در خرداد ماه به ميزان 2 در هزار) محاسبه شد. نتيجه‌گيري: در مجموع، بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش، محلول‌پاشي ميوه‌هاي پرتقال رقم تامسون ناول طي دو مرحله با كلسيم (در خرداد و تير ماه به ميزان 3 در هزار) و يك مرحله با پتاسيم (در خرداد ماه به ميزان 2 در هزار) و دو مرحله با پتاسيم (در خرداد و تير ماه، هر بار به ميزان 2 در هزار) قبل از برداشت به همراه غوطه‌وري در محلول 3 در هزار كلسيم بعد از برداشت (براي همه پرتقال‌ها) براي حفظ كميت و كيفيت ميوه‌ها طي انبارداري مناسب است و اين تيمارها توصيه مي‌گردند.