گفتمان هويت فرهنگي زنان در فرش دست‌باف دوره قاجار و پهلوي با رويكرد فوكو

از مسايلي كه كم‌تر به آن پرداخته شده‌است، مساله هويت فرهنگي زنان در حوزه فرش دست‌باف مي‌باشد. از آن جا كه فرش دست‌باف همواره، آميخته با زندگي زنان بوده‌است، مساله اصلي اين پژوهش، اعتبار بخشيدن به گفتمان هويت فرهنگي زنان در فرش دست‌باف و مفصل‌بندي عناصر موثر اين گفتمان در ايران دوران قاجار موخر و پهلوي اول است. در اين پژوهش، با تكيه بر نظريات فوكو، مجموعه گزاره هاي توليد كننده دانش در حيطه مربوط به زنان و فرش بافي در دو دوره مذكور مورد بررسي قرار گرفته‌‌است. لذا، زن در ارتباطش با فرش دست‌باف از سه منظر 1) ذهني؛ 2) عيني و 3) موضوع اثر، مورد تحليل قرار گرفته‌است و سعي در كشف روابط عناصر مرتبط با زنان و نحوه ايجاد معنا و گفتمان در فرش شده‌است. هم‌چنين، هدف از اين پژوهش، پاسخ به اين پرسش است كه، هويت فرهنگي زنانه در فرش دست‌باف ايراني در دوران قاجار و پهلوي را چگونه مي توان اعتبار بخشيد؟ روش پژوهش كيفي و از نوع تحليل گفتمان مي باشد. براي تحليل داده‌ها و رسيدن به پاسخ مساله، از نظريه ديرينه شناسي ميشل فوكو به‌عنوان چارچوب نظري استفاده شده‌است. اين روش به سبب وفور مستندات در مورد مشاركت فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي زنان در حوزه فرش دست‌باف دوران مزبور، جهت اعتباربخشي و توصيف اين گفتمان، اتخاذ شده‌است. نتيجه پژوهش، حاكي از آن است كه با در نظر گرفتن زنان در موقعيت هاي سه گانه ذهني، عيني و موضوع اثر، مي توان به هويت فرهنگي زنان در گفتمان فرش دوران قاجار موخر و پهلوي اول اعتبار بخشيد.