تحليلي بر كارت‌پستال‌هاي عصر قاجار به مثابه عرصه نمايش تصاوير عكاسي

عكاسي در سال 1842م./ 1258ق. حدودا، سه سال بعد از اعلام رسمي اختراع عكاسي در جهان، وارد ايران شد. هرچند با اندكي تاخير، از حدود سال 1858م./ 1275ق.، با آغاز آموزش نظام مند عكاسي در دربار مي‌توان شاهد رونق عكاسي در بين اشراف و اندك طبقه مرفه جامعه بود. اما سال‌هاي بسيار طي شد، تا اين پديده وارد فرهنگ تصويري و زندگي عموم جامعه دوران قاجار شود. دلايل مختلفي بر فرازها و فرودهاي جريان توسعه و عمومي شدن عكاسي در اين دوران تاثير گذار بوده؛ اما يكي از مهم‌ترين آن‌ها ورود كارت‌پستال‌هاي عكاسي به ايران بوده است. براي درك بهتر جايگاه بي‌بديل كارت‌پستال‌هاي عصر قاجار در جريان دموكراتيزه كردن تصوير عكاسي در ايران، لازم است تاريخ تحولات اجتماعي عصر قاجار، عكاسي و چگونگي تعامل آن با وقايع جنبش مشروطيت مورد پژوهش قرار گيرد. اين پژوهش سعي بر آن دارد تا با بهره‌مندي از روش تاريخي و رويكرد توصيفي تحليلي و با كاربرد نظريه تاريخ اجتماعي به بررسي جايگاه كارت‌پستال‌هاي عكاسي دوران قاجار بپردازد. اين مقاله ابتدا، به توصيف سرآغاز ورود كارت‌پستال‌ها به ايران و در ادامه، به بررسي انواع كارت‌پستال و دسته بندي‌هاي محتوايي، بصري و هدف توليد آن‌ها مي‌پردازد. نتايج اين پژوهش نمايان‌گر آن است كه، كارت‌پستال‌ها نه تنها عكس و عكاسي را در ايران عمومي كردند، بلكه با تبديل آن‌ها به يك بيانيه سياسي اجتماعي و مذهبي، به عكس ها ارزشي براي ديده شدن، دست به دست شدن و خريد و فروش شدن توسط مردم و ورود به فرهنگ تصويري جامعه ايراني اعطا نمودند.