ريشه‌يابي علل وقوع قيام باباييان در آناتولي (637 ه.ق.)

تركان بعد از اسلام‌آوردن در ماوراءالنهر بخش چشمگيري از عقايد دين قبلي‌شان را حفظ كردند. پيروزي سلجوقيان بر روميان در نبرد ملازگرد (۴۶۳ ه.ق.) باعث راه‌يافتن تركان و اسلام به آناتولي شد. سكونت تركان در آناتولي دو گونه بود: تركان متمدن و شهرنشين آسياي مركزي در مراكز شهري آناتولي و تركان بيابانگرد نيز در روستاها و مناطق ييلاقي ساكن شدند. سياست سلجوقيان در اسكان تركان باعث به وجود آمدن درگيري‌هايي بين كوچ‌نشين‌ها و يكجانشين‌ها مي‌شد. كوچ‌نشين‌ها به دليل محروم‌ماندن از منابع ثروت، از دولت ناراضي شدند و به قيام عليه سلجوقيان دست زدند. قيام باباييان نمونه بارز اين قيام‌ها است كه هرچند به شكست انجاميد ولي باعث تضعيف دولت سلجوقيان آناتولي شد. اين پژوهش در صدد است به روش توصيفي‌تحليلي عوامل شكل‌گيري قيام باباييان را بررسي كند. لذا در پي پاسخ‌گويي به دو پرسش زير هستيم: چه عواملي باعث وقوع قيام باباييان شد؟ سهم هر كدام از عوامل در بروز قيام چقدر بود؟ در پاسخ به اين پرسش‌ها دو فرضيه مطرح ‌شده است: الف. در قيام باباييان عوامل اقتصادي و سياسي و ديني نقش داشت؛ ب. هرچند اين قيام شكل ديني داشت ولي به نظر مي‌رسد انگيزه اصلي قيام‌كنندگان، رسيدن به اهداف اقتصادي بود.