اندازه‌گيري ميزان رقابت‌پذيري در صنعت برق ايران، رويكرد ساختاري و غيرساختاري با هدف دستيابي به رشد اقتصادي پايدار

براساس الگوهاي رشد انرژي - اعم از تجديدپذير و تجديدناپذير - از عوامل مؤثر بر رشد ‌اقتصادي است، اما مصرف انرژي‌هاي تجديدپذير به‌واسطه آلايندگي كمتر، به رشد و توسعه پايدار كمك مي‌كند. بدين ترتيب، كشورها جهت ايجاد شرايط مناسب براي استفاده از انرژي‌هاي تجديدپذير همچون برق، تلاش مي‌كنند. با برقراري رقابت‌كامل در بازاري همچون بازار برق، از جنبه خرد، مازاد رفاه مصرف‌كننده و توليد‌كننده، بدون دخالت دولت حداكثر مي‌شود و انگيزه ورود بخش خصوصي به بازار افزايش مي‌يابد. از جنبه كلان نيز با كاهش قيمت و افزايش توليد ناشي از ايجاد رقابت، مصرف برق به  عنوان انرژي تجديدپذير در مقايسه با انرژي‌هاي تجديدناپذير، افزايش يافته و باعث كاهش تخريب‌زيست محيطي و افزايش رشد و توسعه پايدار مي‌شود. طي دهه‌هاي گذشته در صنعت برق، در سه بخش توليد، انتقال و توزيع، شرايط انحصار طبيعي برقرار بوده و مازاد رفاه مصرف‌كننده و توليد‌كننده حداكثر نمي‌شده است و بنابراين، دخالت دولت توجيه‌ داشت. در سال‌هاي اخير، به  علت پيشرفت فناوري و حذف انحصار‌طبيعي به  دليل وجود صرفه‌هاي ناشي از مقياس، انگيزه ورود بخش خصوصي به توليد برق تقويت شده ‌است. هدف از نگارش اين مقاله، اندازه‌گيري درجه رقابت در 9 شركت برق منطقه‌اي ايران طي سال‌هاي 1398-1390مي  باشد و بدين منظور، از دو رويكرد ساختاري ضريب آنتروپي و رويكرد غيرساختاري پانزار-راس استفاده شد. درجه رقابت به ‌روش پانزار-راس، با استفاده از روش گشتاورهاي تعميم‌يافته، مقدار عددي 0.253 و به ‌روش ضريب آنتروپي، عدد 0.215 را به  دست داد. بدين ترتيب، هر دو رويكرد ساختاري و غيرساختاري، مؤيد يكديگر و بيانگر غير‌انحصاري بودن صنعت برق در ايران و نزديك شدن به‌حالت رقابتي مي‌باشند.