اثر اسيد هيوميك بر ويژگي‌هاي جوانه‌زني بالنگو (Lallemantia royleana) و گوار (Cyamopsis tetragonoloba) تحت تنش شوري

مقدمه: بالنگو با نام علمي (Lallemantia royleana L.) گياهي علفي و يكساله از خانواده نعناع در مناطق مختلف كشورهاي اروپايي، خاورميانه و به ويژه ايران است. گوار با نام علمي Cyamopsis tetragonoloba L. گياهي از خانواده بقولات است. ويژگي مشتركي بين اين دو گياه صمغ هاي هيدروكلوئيدي است كه با جذب آب و افزايش گرانروي و يا تشكيل ژل در فاز آبي باعث پايداري برخي امولسيون هاي غذايي مي شوند. ايران به دليل دارا بودن پوشش گياهي متنوع و غني، قابليت توليد انواع بي شماري از صمغ هاي گياهي را دارا مي باشد و بسياري از دانه ها همچون بالنگو و گوار حاوي صمغ هاي با ارزشي هستند. با توجه به كاربردهاي مهم درماني و صنعتي دو گياه گوار و بالنگو  و نياز به اطلاعات و گزارش هاي بيشتر در مورد تعيين بهترين سطح اسيد هيوميك و تحمل به تنش شوري اين گياهان، هدف از انجام اين پژوهش بررسي تحمل دو گياه بالنگو و گوار به تنش شوري در مرحله جوانه‌زني و مراحل ابتدايي رشد دو گياه و كاربرد اسيد هيوميك بود. مواد و روش ها: آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در آزمايشگاه بذر دانشكده كشاورزي دانشگاه زابل در سال 1400  انجام گرديد. در اين آزمايش تنش شوري با استفاده از كلريد سديم در سطوح شاهد (عدم شوري)، 70، 140، 210 ميلي‌مولار و اسيد هيوميك با سطوح (0، 40، 80 و 120 ميلي‌گرم بر ليتر) مورد بررسي قرار گرفت.  به هر پتري كه حاوي 25 بذر بود، محلول اسيدهيوميك در سطوح مختلف شوري اضافه شد. يافته ها: نتايج نشان داد كه تنش شوري موجب كاهش درصد جوانه زني، طول ريشه چه، طول ساقه چه، طول گياهچه و وزن خشك گياهچه گوار شد. در اين گياه، با افزايش سطح تنش شوري به 210 ميلي‌مولار، 35.34 درصد جوانه زني نسبت به شاهد كاهش يافت و با افزايش شدت تنش از سطح 140 ميلي‌مولار، كاهش معني داري در درصد جوانه زني مشاهده شد. بيش ترين طول ساقه چه بالنگو در تيمارهاي شوري 70 ميلي‌مولار و سطح كودي 40 ميلي‌گرم بر ليتر و بيش‌ترين طول ريشه چه در گياه بالنگو از تيمار 40 ميلي‌گرم بر ليتر اسيد هيوميك در سطح تنش شوري 70 ميلي‌مولار بدست آمد. هم چنين نتايج نشان داد كه بيش ترين طول ريشه چه (1.46 سانتي‌ متر) در گياه گوار به ترتيب مربوط به پيش تيمار اسيد هيوميك در شرايط شوري 70 و 140 ميلي‌مولار در سطوح كودي 40 و 80 ميلي‌گرم بر ليتر بود. نتيجه گيري: به طور كلي مي توان اظهار داشت شاخص‌هاي جوانه زني كاهش محسوسي در شرايط تنش داشتند و اين امر مبين آن است كه اسيد هيوميك به‌عنوان يك پيش‌تيمار مناسب مي‌تواند شاخص‌هاي رشدي گياهچه گياهان بالنگو و گوار را در شرايط تنش و بدون تنش بهبود دهد. با كاربرد اسيد هيوميك در همه سطوح شوري به جز 210 ميلي مولار شاخص هاي جوانه زني در دو گياه مذكور در وضعيت مطلوبي قرار داشتند. جنبه هاي نوآوري: 1- آستانه تحمل به تنش شوري در دو گياه گوار و بالنگو بررسي شد. 2- كود اسيد هيوميك در اين تحقيق باعث تعديل اثرات مخرب تنش شوري در دو گياه گوار و بالنگو شد.