اثر تغيير كاربري مرتع به كشاورزي و پارك جنگلي بر برخي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك

تغيير كاربري اراﺿــﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺧﺼــﻮﺻــﯿﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﻮﺷــﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺧﺎك از ﺟﻤﻠﻪ ﮐﺮﺑﻦ و اﻧﺪازه ذرات ﺧﺎك اﺛﺮ ﺑﮕﺬارد، ﮐﻪ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﻨﺪه ﻓﺮﺻـﺘﯽ براي ارزﯾﺎﺑﯽ ﭘﺎﯾﺪاري ﺳـﯿﺴـﺘﻢ ﮐﺎرﺑري است. هدف از اين تحقيق بررسي برخي خصوصيات فيزيكي، شيميايي و توزيع اندازه ذرات خاك در سه كاربري كشاورزي، مرتع و پارك جنگلي در دو عمق سطحي (15-0 سانتي متر) و زيرسطحي (30-15 سانتي متر) در شهر اشترنيان در استان لرستان مي‌باشد. نمونه‌برداري در سه كاربري در 45 نقطه در دو عمق سطحي و زيرسطحي به طور كاملا تصادفي انجام گرديد. برخي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك در آزمايشگاه اندازه گيري شدند. اين آزمايش در قالب طرح فاكتوريل و به صورت كاملا تصادفي انجام گرفت. نتايج نشان داد تغيير كاربري مرتع به كشاورزي منجر به كاهش محتوي رس، ظرفيت تبادل كاتيوني، كربن آلي خاك، ازت و توزيع اندازه ذرات خاك شده است. تغيير كاربري مرتع به كاربري پارك جنگلي باعث افزايش ميزان رس، سيلت و اسيديته خاك گرديد. مقايسه ميانگين نشان داد كه تفاوت معني‌داري بين وزن مخصوص ظاهري و هدايت الكتريكي در سه كاربري وجود ندارد (p ≤ 0.01). بررسي داده‌ها نشان داد كه ظرفيت تبادل كاتيوني خاك، كربن آلي، ميزان رس و سيلت در بين سه كاربري و دو عمق داراي تفاوت معني‌داري هستند (p ≤ 0.01). هم‌چنين كاربري اثر معني‌داري بر روي شن و درصد آهك نشان داد (p ≤ 0.01). با تبديل كاربري مرتع به پارك جنگلي دانه‌بندي خاك تغييري نكرد. افزايش ميزان كربن آلي و رس خاك مي‌تواند دليل اين امر باشد. بطور كلي تغيير كاربري از مرتع به كشاورزي مشابه ساير تحقيقات نامطلوب، اما تغيير كاربري به پارك جنگلي باعث بهبود ميزان رس، ظرفيت تبادل كاتيوني و كربن آلي خاك شده است.